«نظامی گنجوی» با نام كامل «جمال‌الدین ابومحمد الیاس بن یوسف بن زكی بن مؤید»، از شاعران و داستان‌سرایان معروف ادبیات فارسی است. نژاد و ملیت نظامی و خانواده‌ی او یكی از معماهای زندگی این شاعر بزرگ است.
تاثیر آثار نظامی در شعر و ادب فارسی تا حدی است كه او را با نام پیشوای داستان‌سرایی در ادبیات فارسی هم می‌شناسند. مهارت او فقط شناخت كامل زبان فارسی و داستان‌سرایی نبود. او در نجوم، فقه، علوم اسلامی و زبان عربی هم دانش بالایی داشته است. در زبان فارسی پیش از نظامی هم وجود داشته، اما این نظامی بود كه توانست جایگاه ویژه‌ای در ادبیات غنایی ایران ایجاد كند. نظامی سی سال از عمر خود را برای سرودن مجموعه اشعارش به نام «خمسه» یا «پنج گنج» صرف كرده است. این مجموعه شامل پنج مثنوی بزرگ است. «مخزن الاسرار»، «خسرو و شیرین»، «لیلی و مجنون»، «هفت پیكر» و «اسكندر نامه» پنج اثر بزرگ این مجموعه هستند. علاوه‌بر پنج گنج بزرگ نظامی، از این شاعر دیوانی از اشعار هم باقی مانده است. بیشتر این سروده‌ها شامل قصاید، غزلیات، قطعات و رباعیات هستند كه جایگاه ویژه‌ای در شعر و ادب فارسی دارند. نظامی به‌خاطر سرودن منظومه‌های عاشقانه معروف است. اما حكمت و پندهای ظریف و اندیشمندانه‌ای در اشعارش پنهان است. او مخاطبانش را دعوت به تفكر و تعمق در اشعارش می‌كند و از آن‌ها می‌خواهد رمز و رازهای پنهان در كلمات را درك كنند. حتی پیام‌های فلسفی هم در آثار نظامی وجود دارد كه در بطن داستان‌ها بیان می‌شود. تنها تفاوت پیام‌های این شاعر بزرگ در این است كه به جای اصطلاحات تخصصی و سنگین اهل فلسفه، از زبانی ساده و روان برای بیان این مفاهیم استفاده می‌كند. او بیش از همه چیز روی دم را غنیمت شمردن و زودگذر بودن دنیا و زندگی تاكید می‌كند. از دید این شاعر بزرگ، دنیا و متعلقات آن را باید در همین چند صباح عمر دریافت و از آن بهره برد.
در این قسمت از برنامه "به روایت ناصر" به شرح زندگی و معرفی این شاعر بزرگ می پردازیم.
