ایرج پزشك‌زاد

پزشك‌زاد در سال 1306 خورشیدی در تهران زاده شد. پدرش حسن پزشكزاد یك پزشك و مادرش شاهزاده فكری ارشاد دختر مؤیدالممالك فكری ارشاد بود. معزدیوان فكری نیز دایی او بود. وی پس از تحصیل در ایران و فرانسه در رشتهٔ حقوق دانش‌آموخته شد و به مدت پنج سال در ایران به قضاوت در دادگستری مشغول بود. پس از آن به خدمت در وزارت امور خارجه ایران ادامه داد و آخرین سمتش مدیركل روابط فرهنگی بود.

وی كار نویسندگی را در اوایل دهه 1330 (خورشیدی) با نوشتن داستان‌های كوتاه برای مجله‌ها و برگردان نوشته‌های ولتر، مولیر و چند رمان تاریخی آغاز كرد. او هنگام كار در وزارت امور خارجه، نویسنده ستون طنز "آسمون ریسمون" در مجله فردوسی نیز بود.

ایرج پزشكزاد شیفته سعدی است.

پزشك‌زاد درباره خود می‌گوید:
از پدری پزشك و مادری معلم به دنیا اومدم. تحصیلات ابتدایی و متوسطه در تهران و تحصیلات عالیه رو در فرانسه در رشته حقوق گذراندم. بعد از فارغ‌التحصیلی به استخدام وزارت امور خارجه درآمدم و به عنوان دیپلمات تا انقلاب در اونجا كار كردم. بعد از انقلاب از كار اخراج شدم به طوری كه حتی حقوق بازنشستگی هم شامل حالم نشد. بعد از اون به فرانسه برگشتم و به كار روزنامه‌نگاری و قلم زنی و نوشتن اراجیف مشغول شدم.


آثار :

طنز

حاج مم‌جعفر در پاریس (1333) (خاطرات)
ماشاءالله خان در بارگاه هارون‌الرشید (1337) (رمان)
بوبول (1338) (طنزیات اجتماعی)
آسمون ریسمون[12] (1342) (طنزیات ادبی)
دایی‌جان ناپلئون (1349) (رمان)
ادب مرد به ز دولت اوست تحریر شد (1352) (نمایش‌نامه)
انترناسیونال بچه‌پرروها (1363) (طنزیات سیاسی)
شهر فرنگ از همه رنگ (احتمالاً 1372)[13] (طنزیات سیاسی و اجتماعی)
خانوادهٔ نیك‌اختر (1380) (رمان)
طنز فاخر سعدی (1381) (نقد و تفسیر)
حافظ ناشنیده‌پند (1383) (سرگذشت‌نامه و رمان تاریخی)
رستم‌صولتان (1384) (طنزیات اجتماعی)
گلگشت خاطرات (1386) (طنزیات اجتماعی)
پسر حاجی باباجان (1387) (نمایش‌نامه)
به یاد یار و دیار (1391) (خاطرات)
صندوق لعنت (1394) (نمایش‌نامه)
بلیط خان‌عمو (نمایش‌نامه)[14]

تاریخی

مروری در واقعهٔ 15 خرداد 1342 و قانون مصونیت نظامیان آمریكایی[15] (تاریخ)
مروری در تاریخ انقلاب روسیه (1370) (تاریخ)
مصدق بازمصلوب: چند مقالهٔ سیاسی (1372) (مقالات سیاسی)
مروری در تاریخ انقلاب فرانسه (1381) (تاریخ)
مروری در انقلاب مشروطیت ایران (1384) (تاریخ)
ریشه‌های اختلاف چین و شوروی (رساله)[نیازمند منبع]

ترجمه

روزولت / سارا دلانو روزولت (1326)
ملك مقرب در جمع شیاطین / موریس دوكبرا (1331)
دختر گرجی / موریس دوكبرا (1334)
زندانی كازابلانكا / موریس دوكبرا (1335)
دزیره / آن ماری سلینكو (1335)
افسونگران دریا / آلفرد ماشار (1336)
جمیله / هانری بوردو (1337)
عدالت اجرا شده‌است / ژان مكر (1337)
دو سرنوشت / ویلكی كالینز (1345)
فردا گریه خواهم كرد / لیلیان روت (1345)
ماروا / موریس دوكبرا (1362)
شوایك سرباز پاكدل / یاروسلاو هاشك (1364)

مقاله‌ها

سوم اسفند 1357، یازده روز پس از پیروزی انقلاب 57، ایرج پزشك‌زاد در كیهان مقاله‌ای به نام «آن‌ها كه می‌خواهند غنائم خونین انقلاب را تقسیم كنند» نوشت. در این مقاله او به بازگویی روایت انقلاب فرانسه می‌پردازد و هشدار می‌دهد.


منبع: دانشنامه ویكی پدیا