آنچه در مجموعه طنز «روزی روزگاری مریخ» بیش از همه به چشم میآید فضای ایرانیزه شده مناسبات اهالی مریخ است چه افرادی كه اهل مریخ هستند و چه مهاجرانی كه از سایر ملل به آنجا مهاجرت كردند همه گویی تحت تأثیر فرهنگ ایرانی هستند.
خنداندن ایرانی جماعت كار سختی است. درباره مردم سایر ملل نمیدانم، اما درباره مردم خودمان به این جمله باور دارم. خاصه آنكه در بیشتر موارد آن چیزی كه باعث خنده مردم در این روزگار میشود نه حرف و حدیثهای روزمره كه نگاه طنازانه به مواردی است كه از خطوط قرمز فرهنگها و باورها و اعتقادت آنها عبور كند.
مقدمه
با گسترش روزافزون رسانههای جمعی و به طبع آن سهولت دردسترس داشتن به بسیاری از فیلم و نمایشهای طنز كه فرقی نمیكند داخلی باشد یا خارجی از خطوط قرمز عبور كرده باشد یا نكرده باشد و… باعث شده نویسندگان آثار طنز برای جذب مخاطب آثارشان محدودهها و اتمسفرهای تازهای را كشف كنند تا بلكه بازار سختگیر آثار طنز، شاید رغبتی به شنیدن و دیدن آثارشان پیدا كند.
این امر البته در قالب اوقات از طنز به هجو و هزل و مسخرهگی منتج میشود كه نمونههای بسیاری از آنها را میتوان در تولیدات سخیف فیلمها و نمایشهای به اصطلاح طنز و كمدی به وفور دید. فرقی هم نمیكند كجای جهان باشید نمونههای اینچتیتی در هركجای جهان شاخصههای یكسانی دارند.
با این مقدمه كوتاه حال كه كمی از سختیهای نوشتن و ساختن آثار نمایشی در حوزه طنز در جهان گفتیم شاید به درك بهتری از این مساله رسیده باشیم كه با توجه به محدودیتها و خطوط قرمز در حوزه اعتقادی، مذهبی و فرهنگی پرداختن و اساساً وارد شدن به این عرصه در ایران چه چالشهای باورنكردنی و گاه غیرممكنی میتواند داشته باشد.
خنداندن ایرانی جماعت كار سختی است
به جمله نخست متن برمیگردم كه با توجه به تمام محدودیتهایی كه در اینجا وجود دارد واقعبینانه باید گفت كه «خنداندن ایرانی جماعت كار سختی است».
با توجه به موارد ذكر شده اما باید گفت حتی در این شرایط سخت هستند افرادی كه به مدد نگاه خلاقانه شأن به اطراف جامعه پیرامونی و بازتولید نگاهی طنازانه به اموری گاه بیاهمیت از نگاه بسیاری از مردم، توانستهاند هنوز بر سریر خالقان طنز تكیه بزنند.
پیمان قاسمخانی بیگمان یكی از پیشروترین افراد در این عرصه محسوب میشود كه با فاصله از دیگر طنزنویسان هنوز در آثارش میتوان طراوت و تازگی را بدون آنكه به دام تكرار و كلیشه افتاده باشد مشاهده كرد.
سهل و ممتنع
مجموعه طنز «روزی روزگاری مریخ» به كارگردانی پیمان قاسمخانی و محسن چگینی در نگاه نخست شاید اثر ساده بدون پیچیدگیهای رایج باشد اما باید گفت «سهل و ممتنع» شاید تنها عبارتی باشد كه جان كلام بسیاری از آثار قاسمخانی را معنا كند. ساده است چون پیچیده نیست و دست یافتنی، اما ممتنع است چون خلق آن از عهده هر طنز نویسی بر نمیآید.
این مجموعه حاصل سالها ممارست و دقت نظر قاسمخانی در خلق اثری تازه و جدید در حوزه سخت طنز است كه هنوز هم میتوان به بخشهای مختلف مجموعهاش خندید بدون آنكه كارگردان و نویسنده اثر از خطوط قرمزی عبور كرده باشد كه همه میدانیم اگر خطوط قرمز كمی كمرنگتر شود به حتم موقعیتهای طنازانهتری نصیب نویسنده خواهد شد كه همراهی بیشتر مخاطب اثرش را داشته باشد.
ایرانیزه شده مناسبات اهالی مریخ
آنچه در مجموعه طنز «روزی روزگاری مریخ» بیش از همه به چشم میآید فضای ایرانیزه شده مناسبات اهالی مریخ است چه افرادی كه اهل مریخ هستند و چه مهاجرانی كه از سایر ملل به آنجا مهاجرت كردند همه گویی تحت تأثیر فرهنگ ایرانی هستند. آنجا چایخانه با قلیان وجود دارد با آن نقاشیهای قهوه خانهای كه حال به جای رستم و سهراب و اسفندیار بر پردهها و دیوارهای آن شخصیتهای فیلم «جنگ ستارگان» جرج لوكاس خودنمایی میكند.
لبو فروشی است و موسیقی ایرانی كه از پس سالها و قرنها عباس قادری میشنوند. آنجا موسیقی و رقص بندری هنوز نشاط میآورد و سرزندگی. آنجا مترو ها هم پر از دست فروشان است. روزی روزگاری در مریخ پر است از چیزهایی كه حالا قرار گرفتنشان در اتمسفری دیگر (مریخ) باعث خنده تماشاگر میشود. به نظر فرمولی ساده میآید. اما در نهایت این ایده ساده تنها از تراوشات ذهنی پیمان قاسمخانی میآید. و همین امر او را متمایز از سایر نویسندگان میكند. درست همانند همان روزهایی كه مجموعه موفق «شبهای برره» را نوشت تا بعدها بسیاری كپیهای دست چندم آن را بسازند.
تیزر دوم قسمت 15 روزی روزگاری مریخ
بازیگران سریال روزی روزگاری مریخ
سام درخشانی
ویشكا آسایش
امیر نوروزی
امیر كاظمی
بهادر مالكی
نوشین تبریزی
امیرمهدی ژوله
عبدالله روا
رامین ناصرنصیر
فلامك جنیدی
پیمان فاطمی
كاظم نوربخش
بهروز رهبری فرد
مهراب قاسم خانی
آوا فیاض
سایر عوامل سریال روزی روزگاری مریخ
كارگردان : پیمان قاسم خانی – محسن چگینی
تهیهكننده : محسن چگینی
نویسنده : پیمان قاسم خانی
مجری طرح : پوپك مظفری
مدیر تولید : محمد مهدوی
دستیار كارگردان : بهنام راهنمایی
منشی صحنه : شقایق طیبی
عكاس : كوروش جوان
مدیر فیلمبرداری : فرزام گل سفیدی
مدیر صدابرداری : محمود خرسند
طراح چهرهپردازی : عباس عباسی
طراح لباس : ماهرخ سلیمانی پور
تدوین گر : سیامك مهماندوست – امیرحسین صادقیان
طراح جلوه های ویژه : جواد مطوری – محمد افشانی فرید – اشكان چگینی
آهنگساز : بامداد افشار
طراحی تركیب صدا : حسین ابوالصدق