نشستی تخصصی با موضوع «ژانر طنز در ادبیات داستانی» در نخستین مهرواره داستان آفرینش در تبریز برگزار شد.
به گزارش اداره كل روابط عمومی و امور بین‌الملل كانون، نشستی تخصصی با موضوع «ژانر طنز در ادبیات داستانی» در نخستین مهرواره داستان آفرینش با حضور 86 عضو برگزیده و ارشد داستان‌نویس انجمن‌های ادبی آفرینش كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان سراسر كشور در تبریز برگزار شد.
فرهاد حسن زاده نویسنده كتاب‌های كودك و نوجوان در این نشست خاطرنشان كرد: مطالبی كه در فضای مجازی ارایه می‌شود، معمولا اصالت آن‌ها زیر سوال است. فضای مجازی دریایی به عمق 10 سانتی‌متر ولی كتاب حوض كوچكی با عمق زیاد است.
نویسنده كتاب «هستی» در بخشی از سخنانش طنز را این‌گونه تعریف كرد و گفت: طنز اثری ادبی است كه با استفاده از بذله، وارونه‌سازی، خشم و نقیضه، ضعف‌ها و تعلیمات اجتماعی جوامع بشری را به نقد می‌كشد.
در ادامه‌ی این نشست حسن‌زاده به تعریف طنز خردسال، كودك و نوجوان، تفاوت طنزهای نوجوان با كودكان، طنز برای مخاطب بی‌مرز، طنز مطبوعاتی، زبان مخفی و روز، بازنویسی متون طنز كلاسیك، ویژگی‌های طنز خوب، طنز موقعیت به میزان زیاد و طنز كلامی به میزان مناسب، پرداخت.
نویسنده كتاب «زیبا صدایم كن» همچنین در مورد ویژگی‌های طنز خوب سخن گفت و یادآور شد: طنز خوب باید صادقانه و بدون قضاوت و نگاه از بالا به پایین نوشته شود و زبان ساده و روان داشته باشد.
او تصریح كرد: در داستان‌های طنزآمیز با دو وجه مهم سروكار داریم، یكی شگردهای موقعیتی و دیگری سازوكارهای ارزیابی زبانی است. در طنز موقعیت نویسنده از تكنیك‌هایی مانند غافل‌گیری و چرخش طنزآمیز و قرار دادن شخصیت در موقعیت طنز استفاده می‌كند. در طنز كلامی نویسنده از سازوكارهای زبانی مانند جناس، كنایه، طعنه و تشبیه مضحك بهره می‌برد.
حسن زاده در ادامه با بیان مثال‌هایی نكته‌هایی را در مورد طنز خوب همچون استفاده از فرهنگ كوچه و بازار و عامیانه، استفاده از كلمه‌های قلقلك‌دار، استفاده از فانتزی یا فضاهایی آمیخته با تخیل یا واقعیت، سوژه‌ی مناسب، كوتاه‌بودن، نقیضه‌گویی و طنز به مثابه چاشنی یادآور شد.
انسیه موسویان سرپرست آفرینش‌های ادبی و هنری كانون پرورش فكری و مجری كارشناس این نشست هم یادآور شد: طنز كودك با بزرگ‌سال هم در حوزه واژگان و هم محدودیت موضوع‌ها متفاوت است.
او افزود: هدف طنز خنداندن صرف نیست، اصلاح جامعه و اشاره به معضلات به زبان شیرین و غیرجدی است. طنز واقعی با چیزهایی كه به عنوان طنز می‌شنویم ولی هدف‌شان سرگرم كردن است، متفاوت بوده و هدف طنز واقعی اصلاح و آگاه كردن است.
حسین تولایی نویسنده و شاعر در ادامه این نشست در مورد طنز توضیح داد و گفت: طنز روایتی واقع‌گراست كه شكل و لحن واقع‌گرایانه ندارد. اثر طنز تخیل صرف نویسنده یا شاعر طنز نیست بلكه از واقعیت می‌آید اما لحن و روایت ممكن است به آن موضوع كه واقعیت دارد، مربوط نباشد.
طنز هنری است كه عدم تناسب‌های عرصه‌های مختلف اجتماعی را كه در ظاهر متناسب و عادی به نظر می‌رسد بیان می‌كند كه خودش مایه خنده می‌شود. هر طنزپردازی، هنرمندانه و زیباشناسانه همین عدم تناسب را بیان می‌كند.
شاعر كتاب «قهرهای خوشمزه»، طنز را یك اثر تفكربرانگیز دانست كه عدم تناسب‌های موجود در جامعه را بیان و خواننده را به فكر وادار می‌كند و به همین خاطر واقعیتی پیچیده دارد.
تولایی با بیان این‌كه طنز یك تیغ جراحی است اگرچه برش می‌زند و درد دارد ولی به فكر بهبود كسی است كه جراحی می‌كند، افزود: در ظاهر ممكن است انسان را آشفته كند یا برمی‌آشوبد، مخاطب را به این باور می‌رساند كه در جهان یك قطبی زندگی نمی‌كند بلكه در جهانی زندگی می‌كند كه چندگانه و دارای لایه‌های پیچیده و متناقض است. این تناقض و تردید، انسان را از یقین دور می‌كند.
شاعر كتاب «بفرما كرم تازه» گفت: هنرمندان حتما بینش طنزآمیز دارند. این بینش، جهان را دگرگونه و واژگون می‌بیند كه آدم‌های غیرهنرمند نمی‌توانند ببینید.
او در ادامه خاطرنشان كرد: طنزنویس، مخاطب را متوجه اتفاق‌های غیرمعمول و غیرمعقول كه در جامعه وجود دارد، می‌كند و تلاش دارد كه نگاه دیگرگونه داشته باشد. طنز به شناخت عدم قطعیت جهان كمك می‌كند.
تولایی همچنین اضافه كرد: طنزنویس به چند وسیله همچون ذوق و شوخ طبعی، مطالعه آثار طنز دیگران، آگاهی اجتماعی، دید طنزآمیز و فاصله مردم‌شناختی نیاز دارد.
او در بخش دوم سخنانش در مورد شعر طنز سخن گفت و بیان كرد: شعر و داستان از هم جدا نیستند بلكه در هم تنیده شدند و خیلی به همدیگر كمك می‌كنند.
نخستین مهراوه داستان آفرینش روز 17 مرداد 1398 در تبریز به كار خود پایان داد.
