از شكسپیر تا چخوف؛ با زبان طنز

به گزارش خبرگزاری كتاب (ایبنا) «الفتا/ 3 مجموعه نمایشنامه‌‌های نویسندگان شیراز»، منتشر شد. این اثر شامل چهار نمایشنامه از 2 نمایشنامه‌نویس شیرازی است. نمایشنامه «تراژدی مكلت» و «مرغ دریایی دایی وانیا» را آرمان طیران و نمایشنامه «مرثیه‌ای برای مادمازال كارمو» و «گاوچران‌های مفرغی» را سعیدرضا خوش‌شانس نوشته‌اند.

تراژدی مكلت

آرمان طیران با تلفیق نمایشنامه‌های «مكبث» و «هملت» از آثار ویلیام شكسپیر، نمایشنامه «تراژدی مكلت» را نوشته است. او در این نمایشنامه، داستان خود را با روایتی طنزگونه و زبانی ساده پیش می‌برد. صحنه این نمایش در دو سرزمین و قلعه‌هایی در اسكاتلند و دانمارك است. هنگامی كه دانكن پادشاه اسكاتلند به همراه سردار شجاع خود مكبث و همسرش لیدی مكبث به مراسم عروسی گرترود(مادرهملت) و كلادیوس(عموی هملت) می‌رود، توسط سردار خود به قتل می‌رسد. مكبث بر اثر تلقین جادوگر و وسوسه همسر جاه‌طلب‌اش، دانكن را به قتل می‌رساند. همچنین هملت كه توسط روح پدرش از خیانت سایرین مطلع می‌شود كمر به انتقام و برملا كردن خیانت‌ها می‌بندد.

نمایشنامه‌ «مكبث» كه طیران از اشخاص و موضوع آن در نمایشنامه خود استفاده كرده شرح زندگی سرداری به نام مكبث است. تمامی نمایشنامه‌های شكسپیر از مخلوطی از نظم و نثر تشكیل شده است. نمایشنامه «مكبث» به اسثتنای چند بخش كوتاه، تقریباً به‌طور كامل منظوم یعنی به شعر است. دانكن، پادشاه شریف اسكاتلند، همسر خویش در شبی كه پادشاه مهمان اوست، او را در خواب به قتل می‌رساند و با این قتل، جهنمی برای خویش به‌وجود می‌آورد. مكبث از آن پس گرفتار عذاب وجدان می‌شود، چندان‌كه هر آهنگی و هر در كوفتنی او را هراسان می‌كند. طیران همچنین از نمایشنامه «هملت» نیز در اثر خود سود جسته است. «هملت» یكی از مشهورترین نمایشنامه‌های تاریخ ادبیات جهان به‌شمار می‌آید. این نمایشنامه داستان شاهزاده دانمارك هملت است كه پس از قتل پدرش به سرزمین خود بازمی‌گردد. او به درخواست روح پدرش به دنبال انتقام از كلادیوس(عمویش) می‌رود.

نمایشنامه «مكلت» تاكنون در دو نوبت در جشنواره بین‌المللی فجر در سال‌های 1387 و 1389 در تهران روی صحنه رفته است. همچنین نخستین‌بار، رتبه اول نمایشنامه‌نویسی در نوزدهمین جشنواره و دومین همایش استانی تئاترفارس، شیراز، آذر 1387 را به خود اختصاص داده‌ است وبرای بار دوم توانست رتبه اول نمایشنامه‌نویسی را از بیست‌ و دومین جشنواره تئاتر منطقه 3كشور، زنجان، آذر 1389 كسب كند.

مرغ دریایی دایی وانیا

نمایشنامه «مرغ دریایی دایی وانیا» نوشته آرمان طیران است. این اثر ابتدا با معرفی شخصیت‌ها شروع می‌شود.
«مرغ دریایی» چخوف یكی از نمایشنامه‌هایی است كه طیران در نوشتن نمایشنامه خود آن را با «دایی وانیا» تلفیق كرده است. چخوف در این اثر افكار و ایده‌های‌اش درباره هنر، قریحه هنری و چیستی هنر را با صراحت و شفافیتی كم‌نظیر ابراز می‌كند. سراسر این نمایشنامه پر است از رنج و حرمان و یأس و پوچی‌های آدم‌های به تنگ آمده از یكنواختی و روزمرگی زندگی. مرغ دریایی پر است از عشق، عشق‌های ناكام و شكست خورده، عشق‌های پرملال و كهنه و عشق‌های یك جانبه و مصیبت‌بار. شش رابطه تو در تو و پیچیده عاشقانه بستر اصلی نمایشنامه مرغ دریایی است. شخصیت‌های مرغ دریایی به مانند اغلب شخصیت‌های چخوفی مردمانی مردد، سست‌نهاد و حقیرند، كه گاه از سر بیكاری و تنها برای قابل تحمل ساختن رخوت و ملال زندگی به سادگی دل می‌بازند.
همچنین نمایشنامه «دایی وانیا» از آثار برجسته معاصر است كه در آن ماجراهای اقتصادی و عاشقانه بسیاری در یك خانواده روسی رخ می‌دهد كه هریك از اعضای این خانواده را دچار تحولی می‌كند.

پروفسور سربریاكوف، دانشمندی میان مایه و متظاهر، سال‌هاست كه با جان كندن دخترش سونیا و برادرزنش ایوان (دایی وانیا) كه اداره ملكی را كه از زن مرحومش به میراث برده برعهده دارند، زندگی بی‌دغدغه‌ای را می‌گذراند. سربریاكوف با یلنا، دختر جوانی كه مجذوب شهرت او شده، ازدواج كرده است. بی‌قراری یلنا و خودخواهی سربریاكوف كار اداره ملك را مختل می‌كند و این اوضاع متشنج وقتی به اوج خود می‌رسد كه سربریاكوف اعلام می‌كند می‌خواهد ملكش را بفروشد و در شهر زندگی كند.

مرثیه‌ای برای مادمازل كارمو و گاوچران‌های مفرغ

نمایشنامه سوم این كتاب «مرثیه‌ای برای مادمازل كارمو» اثر سعیدرضا خوش‌شانس است. او این نمایشنامه را با نگاهی به حكایت «نگریستن به عزرائیل برمردی و گریختن آن مرد در سرای سلیمان و تقریر ترجیح توكل بر جهد و قلت فایده‌ی جهد» از مثنوی معنوی، دفتر اول. سروده مولانا جلال‌الدین محمدبلخی نوشت. این نمایش در نه بازی نوشته شده است. مادمازل كارمو دوشیزه 17ساله بنابر یك باور كهنه كلیسای كاتولیك به عنوان قدیس انتخاب شده است. او قرار است، در آستانه جوانی بمیرد تا قدیس این دوره باشد. كارمو خوابی می‌بیند و به سراغ فردی می‌رود تا خوابش را تعبیر كند و در طول نمایش سعی می‌كند از مرگ فرار كند و در پایان دچارش می‌شود.

حكایتی كه سعید رضا خوش‌شانس در نوشتن این اثر خود از آن بهره گرفته‌ است درباره مردی است كه عزرائیل را در راه می‌بیند، با ترس سراغ سلیمان نبی(ع) می‌رود و به او می‌گوید: امروز عزرائیل را دیده كه با كینه و خشم به او نگاه می‌كرد. مرد از حضرت سلیمان می‌خواهد جان او را از مرگ نجات دهد و با سرعت زیاد باد او را به هندوستان بفرستد. سلیمان نبی (ع) علت را عزارائیل می‌پرسد و او در پاسخ می‌گوید: من از روی خشم و كین به آن مرد نگاه نكردم بلكه نگاه من از روی تعجب و شگفتی بود زیرا خداوند به من امر كرده بود كه جان این مرد را امروز در هندوستان بگیرم و من از این مسئله حیرت كرده بودم كه چطور می شود كه این مرد خودش را امروز از بیت المقدس به هندوستان برساند. با خودم فكر كردم اگر او صد بال و پر هم داشته باشد نمی‌تواند امروز به هندوستان برسد ولی وقتی خود را به امر خداوند به هندوستان رساندم دیدم آنجاست . پس جانش را همانجا ستاندم . نمایشنامه «گاو چران‌های مفرغ» نوشته سعید رضا خوش‌شانس نیز در پنج بازی است. شخصیت‌های این نمایشنامه كف‌گیر، دیگ و كارد و... است. این اثر توسط هنرمندان شیرازی در جشنواره تئاتر فجر شیراز، بر روی صحنه سالن استاد هودی رفت.

نشر عنوان، كتاب الفتا 3/مجموعه نمایشنامه‌‌های نویسندگان شیراز، اثر: آرمان طیران، سعیدرضا خوش‌شانس را در500 جلد و 206 صفحه باقیمت 15000تومان صفحه منتشر كرده است.