یادداشتی به قلم «ناصر عابدینی، تهیه‌كننده ارشد رادیو و پژوهشگر مسائل اجتماعی» در روزنامه جام جم
«هر جا كه كلام نتواند پیش رود، موسیقی آغاز می‌شود.» این جمله هاینریش هاینه، شاعر بزرگ آلمانی است كه در تفسیر آن گفته‌اند: هرگاه به یاری نشانه‌های زبانی و مفهوم‌سازی‌های فلسفی، منطقی و علمی نتوانیم واقعیتی، رویدادی یا تجربه‌ای انسانی را بیان و به دیگری منتقل كنیم به هنر پناه می‌بریم. از هنر كاری برمی‌آید كه از عهده هیچ وسیله دیگری كه از منش بیانگری زبان سود جوید، ساخته نیست.
تصویر رادیو صبا و موفقیت در شادی‌آفرینی
اما درست برعكس آنچه از بیان هاینریش هاینه استنباط می‌شود، جایی در تخیل آدمی وجود دارد كه هرچند از زبان بیانی استفاده می‌شود ولی آنچنان زیبایی و هنر و ظرافتی از آن بروز می‌كند كه این كار از هنرهای غیربیانی مانند نقاشی، مجسمه‌سازی و... برنمی‌آید و آن هنر طنز است. طنز هنری منحصربه‌فرد در زبان آدمی و یكی از شیوه‌های هنری بیانی برای القای مفاهیمی است كه تاثیرش در پندار و كردار آدمی كم‌نظیر است.
به هر روی زبان انسان، زبان شگردها و شگفتی‌هاست. انسان‌ها گاه با یكدیگر به زبان جد سخن می‌گویند؛ اما گاه نیز برای تاثیرگذاری جدی‌تر از زبان ظریف طنز بهره می‌برند، یعنی پدید‌ه‌ای كه در همه زبان‌ها دیده می‌شود. هر جامعه‌ای ازجمله جامعه ما نیازمند امید، شادی، شادابی و نشاط است. درست است این ویژگی ذهنی، روانی و رفتاری به مولفه‌های گوناگون اقتصادی، اجتماعی، تاریخی و سیاسی بستگی دارد و یك شبكه رادیویی به تنهایی نمی‌تواند دل میلیون‌ها انسان را شاد كند، اما همواره نمی‌توانیم صبر كنیم همه شرایط فراهم شود و به حد تعادل برسد، آن گاه دست به كار شویم.
میان شبكه‌های رادیویی صدا و سیما، رادیو صبا رادیویی است كه با هدف ارائه برنامه‌هایی شاد (طنز، سرگرمی و مسابقه با همان هدف) كار خود را شروع كرد. آن هم شاد كردن و لبخند به لب آوردن مخاطبانی كه كار كردن برایش چندان آسان نیست، زیرا فرهنگ ایرانی به علل تاریخی ـ اجتماعی سرشار از هنر مطایبه كردن است و همگان به خوبی از آن (در انواعش) برای بیان نیت خود بهره برده و می‌برند؛ بنابراین سطح برنامه‌ها برای چنین هدفی، ظرافت‌های ادبی رسانه‌ای خاص خود را می‌طلبد. بعلاوه چنین كاری با توجه به بایدها و نبایدهای سازمانی نیز بسیار دشوار می‌نماید.
به نظر می‌رسد، رادیو صبا در این مدت كوتاه توانسته است به تجربه‌های بسیار خوبی در زمینه برنامه‌سازی در ژانر طنز رادیویی دست یابد و با استفاده از قالب‌های نو و نوشتارهایی سنجیده، ظریف و لطیف مورد توجه مخاطبان سخت پسند قرار گیرد.
سطح برنامه‌سازی در رادیو صبا در زمینه‌های نویسندگی (بیشتر نویسندگان رادیو صبا از كاركردهای زبانی طنز بخوبی آگاهند) تهیه‌كنندگی و سردبیری (كه بیشتر آنان بر طراحی موثر، بهره گیری هنرمندانه از موسیقی، افكت و كارگردانی نمایش‌ها وقوف دارند) و گویندگی و اجرا به سطح مطلوبی رسیده و در این مدت كوتاه توانسته است مخاطبان خندان خواه زیادی را به خود جلب كند.
در مدت بیش از دو سالی كه با دیگر دوستان در جلسات متعدد طرح، برنامه و ارزیابی برنامه‌های رادیو صبا شركت داشته‌ام شاهد تغییر شتابان برنامه‌ها به سمت مطلوب‌تر شدن و شنیدنی‌تر شدن بوده‌ام. این تغییرات چشمگیر نتیجه تلاش‌ها، زحمات و دلسوزی‌های مدیر فعلی و مدیران پیشین رادیو صبا و همه مدیران گروه‌ها، گویندگان، برنامه‌سازان و نویسندگانی است كه منطق رسانه‌ای را پذیرا بوده‌اند و با همتی عالی، برنامه‌هایی را بتدریج عرضه كرده‌اند كه در نوع خود الگو محسوب می‌شوند. به بیان دیگر، رادیو صبا با برنامه‌هایی كه در حال عرضه كردن آنهاست توانسته الگوهای طنز مطلوبی را در فضای پر رقابت رسانه‌ای امروز عرضه كند و در ادای وظیفه رسانه‌ای خود موفق باشد.
رادیو صبا تقریبا طی سه سال با تلاش مستمر همه دست‌اندركارانش مراحل تكاملی خود را به خوبی پشت‌سر گذاشته و هم‌اكنون در نیمه دوم سال 1396 با همه سختی‌ها توانسته است در تلفیق هنرمندانه بیان زیبایی‌شناسانه، نقد موثر، بیان ظریف حقایق و سرگرمی و شادی به الگوهای موفقیت‌آمیزی دست یابد و البته این همه در گرو حمایت‌های عاطفی، اقتصادی و تلاش‌های فروتنانه و كمالگرای همه عوامل این رادیوی نوگراست.
ناصر عابدینی
تهیه‌كننده ارشد رادیو و پژوهشگر مسائل اجتماعی
دوشنبه 4دی 1369- روزنامه جام جم
