انتشارات علمی و فرهنگی كتاب «صد سال كاریكاتور در تهران» را منتشر كرده است.
كتاب صد سال كاریكاتور در تهران گردآوری، تنظیم و نگارش جمال رحمتی به‌تازگی منتشر و روانه بازار نشر شده است.
این كتاب یكی دیگر از كتاب‌های مجموعه كتب سده (یعنی صد سال نویسندگی در تهران، صد سال نقاشی در تهران، صد سال عكاسی مناظر در تهران و صد سال گرافیك در تهران) است كه تلاشی برای بازنمایی وضعیت فرهنگی و هنری صد سال اخیر شهر تهران است.
جمال رحمتی مؤلف این اثر كاریكاتوریست و پژوهشگر ایرانی، برنده چندین جایزه بین‌المللی، متولد 1351 زنجان است. او فارغ‌التحصیل رشته گرافیك از دانشكده هنرهای زیبای دانشگاه تهران و فوق لیسانسش را هم در زمینه انیمیشن از دانشكده سینما تئاتر دانشگاه هنر اخذ كرده است.
او سابقه همكاری در جایگاه كاریكاتوریست با روزنامه‌ها و مجلات دنیای تصویر، همشهری، شرق، توانا، ایران، زن، زنان فردا، روز هفتم، عصر آزادگان، جامعه، توس و نشاط و بسیاری نشریات دیگر را دارد. نیز دبیر سرویس كاریكاتور و كارتون نشریات معتبری همچون شرق، هم‌میهن، مجلات همشهری و… را نیز به عهده داشته و در حال حاضر هم دبیر سرویس طرح روزنامه اعتماد است.
جمال رحمتی دارنده 26 جایزه بین‌المللی از جمله 6 جایزه اول جهانی است. او مدرس دانشگاه است و تا كنون كارگردانی چند فیلم كوتاه داستانی را نیز تجربه كرده است.
نگاهی اجمالی به كاریكاتور ایران از ابتدا تاكنون
كتاب حاضر نگاهی اجمالی به كاریكاتور ایران از ابتدا تاكنون دارد و تهران را از نگاه نقادانۀ صد كارتونیست به نمایش می گذارد».
پیروز حناچی شهردار وقت تهران پیش گفتاری برای این مجموعه و نیز این اثر نوشته است كه در بخشی از آن چنین می‌خوانیم:
«بیش از دو قرن است كه تهران پایتخت ایران است و از منظرهای مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی نقطۀ همگرایی ملی و محل وقایع بررگ تاریخی كشور است. شهر تهران به واسطۀ همین مركزیت، سه دوره تاریخی متفاوت با مظاهر و مضامین مختلف را از سر گذرانده است.
این شهر خاصه در صد سال گذشته بستر اصلی تحولات و وقایع تاریخی مهم سرزمینمان بوده است و به همین جهت است كه بررسی جایگاه و واكاوی ابعاد كمتر شناخته یا دیده شدهٔ این شهر و برجسته‌سازی آن ضرورت می‌یابد.
ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی تهران
باید توجه كرد كه علاوه بر اهمیت پرداختن به ابعاد سیاسی و اجتماعی و اقتصادی تهران، ظرفیت‌ها و زمینه‌های ارزشمند هنری و فرهنگی شهر نباید زیر سایه ابعاد سیاسی شهر گم شود. داشته‌های این شهر ذیل تحولات پُر سروصدای مناسبات پایتختی پنهان مانده است.»
این اثر در چهار بخش كلی تنظیم و دسته‌بندی شده است كه پس از پیشگفتار و مقدمه آمده‌اند؛ در بخش اول تاریخ كاریكاتور ایران از منظری دیگر بررسی شده كه مباحثی چون اولین نشریات فكاهی-انتقادی در دوره‌های مختلف تاریخی از سال‌های اول پیروزی مشروطه تا زمان انتشار مجلهٔ گل آقا و خط‌خطی از جملهٔ آنهاست.
كتاب سپس در بخش بعدی نگاهی كلی به كارتونیست و كاریكاتوریست‌های ایران طی دهه‌های 20 تا 90 انداخته است. در بخش بعدی نیز زندگی و آثار ریش‌سفیدهای كاریكاتور ایران یعنی كامبیز درم‌بخش، غلامعلی لطیفی و بهمن رضایی بررسی شده است.
در بخش پایانی این كتاب نیز كه «تهران از منظر كارتونیست‌ها» نام دارد با رزومه‌ای مختصر از 100 كارتونیست ایرانی به علاوۀ یك اثر از آنها درباره تهران روبهروییم.
صدسال كاریكاتور در تهران با همكاری شهرداری تهران و انتشارات علمی و فرهنگی در 259 صفحه به شكل نیمه‌مصور با شمارگان 500 و قیمت 157 هزار تومان، در سال 1399 منتشر شده است.
