تعدادی از دختران نوجوان عضو مراكز فرهنگی هنری كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان هرمزگان، در نشست مجازی ادبی، اتفاقات روزمره زندگی اطرافیان را دستمایه طنز اجتماعی داستان‌های خود كردند.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، این نوجوانان عضو انجمن داستان‌نویسی كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان این استان، دوشنبه شب در یك محفل دو ساعته مجازی داستان‌های طنز خود را قرائت كردند و سپس با كمك مربیان، نوجوانان منتقد و استاد "عباس قدیر محسنی" نویسنده و طنزپرداز حوزه كودك و نوجوان آثارشان نقد شد.
در این نشست كه با حضور 25 نفر از اعضا و پنج مربی ادبی با تاكید بر فرم در داستان طنز و توجه به زبان معیار بحث و گفتگو شد، 13 نفر از اعضا منتقد در این بحث و گفتگو مشاركت كردند و نظرات خود را درباره داستان‌ها بیان كردند.
و اما شاخص‌ترین مباحثی كه در این نشست مدنظر قرار گرفت انتخاب طرح‌های اولیه یا سوژه‌های اجتماعی بود كه اعضای نوجوان با توجه به دنیای پیرامون خود، آنها را انتخاب و به خلق اثر پرداخته بودند و توجه به شرایط اجتماعی، اتفاقات و چالش‌ها داستان‌ها را جذاب‌تر كرده بود.
سوگند عظیمی عضو 15ساله مجتمع آفرینش بندرعباس از جمله این اعضا بود كه با داستان طنز«مامانِ یه خوشبخت» در این برنامه شركت كرد و در این داستان راوی ویژگی‌های خاص مادرانی است كه وقتی می‌خواهند بازار بروند یا به مهمانی دوستانه خود به فرزندانشان می‌گوید به دكتر می‌روند و با آوردن اسم آمپول، فرزند را راه افتادن دنبال مادر منصرف می‌كنند.
«عمه‌مان را گرفتن» عنوان داستان بیتا بهزادی نوجوان 15ساله از مركز شماره چهار بندرعباس بود كه روایتگر داستانی از خواستگاری عمه است كه با زبانی طنز به ویژگی قصاب محله به عنوان خواستگار عمه و معیارهای انتخاب خواستگارها از سوی عمه پرداخته است.
«نامه‌ای به خدا» اثرداستانی هدیه شفیعی 17 ساله از بندرعباس است كه با زبانی طنز باعث و بانی بد بیاری‌های خود را مادرش می‌داند كه با جیغ‌های بلندش باعث شده او تا الان دانشمند بزرگی نشود چرا كه مادرش هروقت او را در آشپزخانه یا انباری مشغول كشف و ساخت ماده جدیدی دیده با جیغ‌های مشهورش كاری كرده كه تمام ابداعات و اختراعات از سر او فرار كنند.
و اما پرنیان اسماعیلی از گروه سنی (ج) مركز قشم طنز داستانی خود را با اسم «خودم، خودش را خرید» كاراكتر(شخصیت) دختری به اسم لی لی را با موهای كوتاه و سیاه، صورت گندمی و آفتاب خورده دماغی چاق و بزرگ مثل هلو و بدنی لاغر و اسكلتی كه همه او را دماغ صدا می‌كردند را روایت كرد كه همیشه حسرت خوشگل بودن را می‌خورد.
نقد داستان‌ها و اشاره دختران نوجوان به افزایش قیمت گوشت با زبان طنز
فرزانه نام‌آور در نقد داستان «مامان یه خوشبخت»، نخستین منتقد نوجوان در كانون شماره سه بندرعباس، از انتخاب اسم مناسب برای این داستان ابرازرضایت كرد و به دلیل انتخاب اسم بوده كه حس كنجكاوری وی برانگیخته شده و او را وادار به خواندن داستان كرده است.
وی با بیان این جمله كه مادر در بیشتر داستان‌ها وجود دارد، گفت: هر داستان طنز یه جنبه دردآلود دارد و یك جنبه طنز و نویسنده این داستان سعی كرده بود جنبه درد را به صورت طنز بیان كند اما جنبه طنز این داستان همچنان نیاز به تقویت دارد.
این عضو كانون شماره سه بندرعباس، جمله‌بندی‌های داستان را نقطه ضعف داستان عنوان كرد و بیان داشت: به عنوان مثال "و برمی‌گردیم توی تخت یا روی مبل پیش گوشی هامون" جمله نامرتبی است.
نام‌آور خطاب به سوگند عظیمی نویسنده این داستان طنز گفت: در داستانت بی‌توجهی مامانت نسبت به خودت را خوب بیان كرده بودی به ویژه قسمت آخر آن كه جای خوبی تموم شده بود.
فاطمه شاه‌حسینی از مركز آفرینش نیز در نقد این داستان، شخصیت‌پردازی داستان را جذاب عنوان كرد و بیان داشت: معنی عنوان داستان مادر یك شخصی می شود كه خوشبخت است اما به نظر من عنوان داستان بی‌معنی است یا حداقل می‌توانست از واژگان بهتری استفاده كند مثلا بجای كلمه یه از یك (یكنفر) استفاده كند.
وی ادامه داد: مقدمه داستان كوتاه و مختصر و مفید بود، اما ژانر داستان مشخص نیست چون نویسنده باید ژانر را در پایان عنوان حتما بنویسید تا خواننده بداند در خصوص چه ژانری می‌خواند یعنی ژانر داستان باید از همان ابتدا باید مشخص می‌بود.
این عضو كانون معتقد است: نویسنده این داستان اگر از رویاهای دست‌نیافتنی در داستان در زمان خواب بیشتر بهره می‌گرفت، طنز داستان جذاب‌ترمی‌شد.
شاه‌حسینی افزود: زاویه دید از زبان اول شخص مفرد بود و برای یك داستان كوتاه این یك امتیاز مثبت است كه نویسنده توانسته بود این قانون را رعایت كند اما تعداد دیالوگ‌ها كم بود.
قدیرمحسنی، نویسنده داستان‌های طنز در نقد نظرات اعضا خطاب به نوجوانان این نشست گفت: لطفا در داستان‌ها به جز در دیالوگ‌ها از زبان ادبی استفاده كنید.
ریحانه میرشكاری، به عنوان منتقد داستان «عمه‌مان را گرفتن» معتقد است: طنزنویسی را نمی‌توان گرفتار قاعده و قانون كرد زیرا در سایه شكستن قاعده‌هاست كه شكل می‌گیرد و آثاری خلق می‌شود.
وی ادامه داد: مهم‌ترین گام انتخاب قالب بر ایده اولیه است، فكر اولیه داستان كه در مورد شخصیت عمه‌ای كه مجرد بود و دوست داشت ازدواج كند، ایده خوبی است، داستان شروع طنز جالبی دارد و نویسنده این اثر از ابتدای داستان شروع به طنزنویسی كرده تا مخاطب میل و رغبت بیشتری به مخاطب برای خواندن داستان بدهد.
به گفته وی، در این داستان شخصیت‌پردازی قوی است و دیالوگ‌ها داستان را پیش برده است.
این عضو كانون ابرازداشت: چون داستان كوتاه است گره در ابتدای آن اتفاق افتاده كه به دلیل قیمت بالای كالاهای اساسی مثل گوشت، داماد از ادامه ازدواج منصرف شده و پایان داستان، یك پایان طنز و بسته‌ای است، شخصیت‌های عادی را وقتی در شرایط عادی قرار دهیم و نقش‌های سنتی افراد را تغییر دهیم، طنز اتفاق می‌افتد.
راضیه علیزاده،عضو كانون شماره چهار بندرعباس نیز در نقد این داستان، وجود عامیانه‌نویسی دیالوگ‌ها در برخی از جملات را نوعی تناقص‌گویی برخلاف اسم داستان دانست.
وی توصیف چهره و شخصیت داستان عمه با چهره قصاب محله را توصیف اضافی دانست درحالی كه نویسنده داستان برای برقراری با چهره عمه در ابتدا هیچ توصیفی از چهره عمه ارائه نداده ضمن اینكه اگر ماجراها كمی طولانی‌تر بود، به جذابیت داستان بیشتر كمك می‌كرد.
متین كرم‌پور دیگر نوجوان نقد كننده این داستان معتقد است: نویسنده در داستانش از نمادهای طنز ملموسی مثل دلایل بالا رفتن قیمت‌ها و همچنین استفاده از تشبیه و اغراق‌ها در داستان استفاده كرده كه به ارتباط مخاطب با داستان كمك می‌كند.
به گفته وی، تصویرسازی كمك زیادی به مخاطب را بیشتر تشنه خواندن و ادامه داستان می‌كند، زیرا روند داستان باید به گونه‌ای پیش برود كه هر لحظه منتظر خندیدن و خواندن اتفاق بعدی باشد و بنظرم استفاده از تصویرسازی‌ها باید بیشتر می‌بود.
مهرشاد آذری كانون شماره چهار بندرعباس نیز معتقد است: داستان عمه‌مان را گرفتن، داستانی طنز به همراه نكاتی جذاب است كه به برخی اشتباهات كوچك با بازخوردی وحشتناك نیز اشاره دارد.
وی افزود: یكی از نكات جالب داستان اشاره به افزایش قیمت هاست كه منجر به جدایی عمه خانم از خواستگار اولش شده لذا این نكته را گوشزد كرده كه علاقه به تنهایی همچو ایمان بدون عمل در زندگی زوج‌ها كافی نیست.
این عضو نوجوان كانون پرورش فكری هرمزگان، خشونت در ازدواج را یكی از نكته‌های مهم این داستان طنز دانست و عنوان كرد: نویسنده با زبان طنز نكته‌ای را بازگو كرده و آن اینكه؛ شخصیت داستان برای رهایی از برخورد قانونی تن به ازدواجی اشتباه می‌دهد كه پایان آن طلاق است.
قدیر محسنی، استاد این نشست در جمع‌بندی نظرات اعضا از این داستان نیز گفت: داستان‌ها از یك فرم و یك محتوا تشكیل شده، محتوا بیشتر به روحیه نویسنده برمی‌گردد و مضمونی را انتخاب می‌كند
وی ادامه داد: فرم شیوه نوشتن محتواست، محتوا را به شیوه‌ای نوشته می‌شود كه مخاطب بهتر داستان را حس و درك كند، در فرم داستان باید بیشتر دقت شود، زبان داستان نباید عامیانه باشد مگر در دیالوگ‌ها از كلمات شكسته در داستان پرهیز شود.
این نویسنده داستان‌های طنز با بیان اینكه طنز را می‌توان یاد گرفت اما كار طنزپرداز سخت‌تر و جراتش بیشتر است، افزود: شیوه نوشتاری این داستان شبیه گزارش و خاطره شده و از ادبی بودن داستان فاصله گرفته است.
"نامه‌ای به خدا"؛ سوژه‌ای معمولی با چاشنی طنز
انیس موحدی نیز در نقد طنز "نامه‌ای به خدا" به جنبه‌های مثبت و منفی داستان اشاره كرد و گفت: جنبه مثبتی این اثر استفاده از تصویرهای داستانی مثل "مادر سیخی را برداشت و دنبالم دوید"، است.
این عضو كانون پرورش فكری افزود: من به عنوان خواننده این داستان دوست داشتم بیشتر در داستان با كشمكش و دیالوگ روبرو می‌شدم.
وی عنوان كرد: به نظرم اثر به نثر نزدیك‌تر است چون در طول داستان فقط شخصیت مادر را روایت می‌كند و اوج و نقطه مشخصی در طول متن دیده نمی‌شود اما از نظر یك اثر ادبی طنز زیبا با زبانی ساده است كه به راحتی خواننده را در برخی جاها وادار به خندیدن می‌كرد.
متینه سادات جلیلی یكی از اعضای نوجوان مركز شماره یك بندرعباس نیز كه كلیت داستان هدیه رو دوست داشته و از شخصیت حمید پسربچه هشت ساله را به قدری پخته دیده چون به مامانش می‌گوید بیا باهم منطقی صحبت كنیم برای همین شخصیت اصلی داستان برایش جالب و لذت‌بخش است.
وی ادامه داد: راحتی كلام در این داستان به خوبی حس می‌شد زیرا از یك سوژه معمولی یك اثر با چاشنی طنز خلق می‌شود كه برای كودكان و نوجوانان می‌تواند جذاب باشد، مثلا به طور معمول بچه‌ها در ذهن خودشان به كشف و اكتشاف فكر می‌كنند و خود را یك دانشمند می‌دانند درحالی كه خانواده این دسته بچه‌ها به خرابكار معروف هستند.
این عضو نوجوان كانون معتقد است: وقتی چنین شخصیتی با زبان طنز به یك داستان تبدیل می‌شود برای مخاطب جذاب خواهد بود به خصوص وقتی خواهر و برادر كوچك‌تر از خود داشته باشیم واقعا می‌تونیم جذابیت شخصیت آن داستان را بهتر درك كنیم.
"خودم، خودش را خرید"
و اما آخرین داستان این نشست كه در بوته نقد دختران نوجوان عضو انجمن داستان نویسی كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان قرار گرفت، داستان"خودم، خودش را خرید" پرنیان اسماعیلی از گروه سنی (ج) مركز قشم بود كه در نقد آن یلدا یوسفی عضو كانون مركز شماره چهار گفت: از اسم داستان مشخص است كه شخصیت داستانی یك دختر خارجی است، لذا توصیف مغازه‌ها و آدم‌ها ضعیف بود.
به گفته این عضو نوجوان كانون قشم، در داستان استفاده از هلو برای دماغ مناسب نیست درحالی كه می‌شد از اسم گلابی در داستان می‌شد.
اما قدیر محسنی نویسنده و كارشناس این نشست ادبی در جمع‌بندی نظرات افزود: داستان را زیاد طنز ندیدم و بیشتر سوررئال بود و فضای ذهنی پرقدرتی داشت.
هرمزگان نخستین استان دارای انجمن طنز نوجوان است
دوران كودكی سرشار از تخیل، شادابی، نشاط و سلامت است و این دوران نقش به‌سزایی در پرورش روحیه ادبی آنها دارد.
در كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان، كودكان از سنین 7 تا 18 سال فعالیت دارند و این رده‌بندی سنی براساس تعریفی است كه از كودك و نوجوان در سطح بین المللی صورت گرفته است.
كارشناس ادبی كانون پرورش فكری كودكان و نوجوانان هرمزگان در این باره گفت: در این دوره،خواسته كودكان از مربیان این است كه فعالیت آنها را هدفمند كرده و با ایجاد انگیزه‌ها به شكل دادن، اهداف برای آینده آماده سازند.
فاطمه غلامزاده نخلی در گفت‌وگو با ایرنا بیان داشت: استان هرمزگان نخستین استان دارای انجمن طنز نوجوان است كه42 نوجوان از سراسر استان هرمزگان عضو انجمن مجازی طنز هستند.
وی ادامه داد: انجمن طنز خلیج فارس نخستین انجمن نوجوان در زمینه طنز در مراكز كانون پرورش فكری كشور است كه حضور نویسندگان شاخص و داوران طنزپردازی مانند راشد انصاری، احمد اكبرپور،محمدرضا شمس، حسین تولایی، سید سعید هاشمی و فرهاد حسن‌زاده به عنوان استاد و مهمان در این انجمن باعث افزایش میزان علاقه‌مندان و رشد آثار نوجوانان طنزپرداز در استان شده است.
كارشناس ادبی كانون پرورش فكری هرمزگان عنوان كرد: به جز انجمن طنز یك انجمن شعر و داستان مجازی برای سراسر نوجوانان استان داریم كه افرادی از شهرستان‌های هرمز، قشم و فین در آن عضو هستند و فعالیت‌های ادبی دارند.
غلامزاده نخلی گفت: در این انجمن‌ها از نویسندگان و شاعران مطرح كشور به صورت مجازی استفاده می‌شود و توصیه می‌كنم نوجوانان علاقه‌مند در این حوزه با ارائه آثار خود در این انجمن‌ها فعالیت كنند.
وی در بخش دیگری بیان داشت: طنزنویسی با هدف ایجاد تنوع در فعالیت‌های ادبی نوجوانان و جذب و پایدارسازی آنان در كتابخانه‌های تخصصی كانون پیش‌بینی شده است.
این كارشناس ادبی افزود: آفرینش در زمینه طنز باعث ایجاد تقویت نگاه منتقدانه در راستای رشد اجتماعی و بهبود شرایط است، لذا نوجوانان با بروز احساسات می‌توانند با ابزار طنز به كشف و بیان هنرمندانه مسائل پیرامونشان بپردازند.
دومین جشنواره منطقه‌ای طنز كودك و نوجوان خلیج‌فارس مجازی برگزار می‌شود
غلامزاده نخلی خاطرنشان كرد: نوجوانان به دو شیوه می‌توانند در این انجمن‌های ادبی عضو شوند، افرادی كه عضو كانون پرورش فكری هستند و از دوران كودكی تا نوجوانی با حضور در كارگاه‌های شعر و داستان شروع و بعد وارد انجمن‌های ادبی می‌شوند یك پروسه فرآیندی مستمر را طی می‌كنند.
وی ادامه داد: گاهی نوجوانان اهل قلم و توانمند در استان به دلیل داشتن روحیات خاص بعد از بررسی آثار آنها پذیرش آنها در انجمن‌های شعر، داستان و طنز انجام می‌شود.
این كارشناس ادبی در كانون پرورش فكری در خصوص فرآیند پیوستن نوجوانان در انجمن طنز نیز گفت: مردم هرمزگان در مكالمات روزمره خود افرادی طناز هستند به همین دلیل در راستای جذب و پایدارسازی، هشت سال پیش با آغاز آموزش طنز در كارگاه‌های كانون، با استقبال زیادی در حوزه كودك و نوجوان روبرو شدیم.
غلامزاده نخلی افزود: بعد از برگزاری چنین دوره كارگاه‌های طنز به صورت چهارسال متوالی در حوزه شعر و داستان جشنواره‌های استانی طنز برگزار شد كه در سال گذشته(98) نخستین جشنواره منطقه‌ای طنز كودك و نوجوان خلیج‌فارس با حضور استان‌های كرمان، یزد، سیستان و بلوچستان و خراسان جنوبی به میزبانی استان هرمزگان برگزار شد و امسال نیز این جشنواره منطقه‌ای به صورت مجازی برگزار می‌شود.
در دوره نخست این جشنواره اعضای مركزهای فرهنگی هنری كانون پرورش فكری، دانش آموزان مقاطع دوره اول و دوم ابتدایی و متوسطه اول و دوم شامل كودكان و نوجوانان 7 تا18سال در گروه های سنی ب(7سال به بالا)، ج(10سال به بالا)، د(12 سال به بالا)و گروه سنی ه (14 سال تا18) شركت كردند.
در آیین پایانی نخستین جشنواره منطقه‌ای طنز كودك و نوجوان خلیج فارس كه اردیبهشت ماه سال 98 به میزبانی استان هرمزگان برگزار شد، از 18 نفر از برگزیدگان شامل( 12 اثر برگزیده در بخش داستان و 6 اثر برگزیده در بخش شعر) تجلیل شد.
در این جشنواره در بخش داستان از استان هرمزگان «الناز دهقانی»، «فریما عبدی» و «سارا غیاثی» از بستك، «پرنیان اسماعیلی» از قشم، «فرزانه نام آور»، «سوگند عظیمی» و «هدیه شفیعی» و«بیتا مجیدی» از بندرعباس برگزیده شدند.
همچنین «نازنین زهرا شهریاری»، «مریم جهان طلب» و «سمانه خدایی» از خراسان جنوبی و «مائده استوار» از یزد به عنوان دیگر برگزیدگان بخش داستان این دوره از جشنواره معرفی شدند.
در این بخش (داستان) همچنین «صوفیا محسنی» از بستك، «غزل نیكو» از قشم، «مریم ذاكری» از هرمز، «نازنین فاطمه نوری» از كرمان، «انیس موحدی» و «راضیه علیزاده» از بندرعباس، «محدثه ذوالفقاری» از خراسان جنوبی» و رها نارویی از «زاهدان» شایسته تقدیر شدند.
در بخش شعر نیز از6 برگزیده این جشنواره «یاسمن امینی»، «نادیا قاسمیان» و «فاطمه كارگر» از شهر بابك كرمان، «زهرا دادی زاده» و «امین صمدی» از بندرعباس و «فائزه ملكی» از یزد برگزیده شدند.
