یادداشتی از رضا اسماعیلی
می‌خواهم از ویروس عجیب و غریبی صحبت كنم كه تا به امروز هیچ گونه واكسنی برای درمان قطعی آن كشف نشده است. ویروسی خطرناك‌تر و كشنده‌تر از ویروس «كرونا» كه نه به جسم، كه به روح و جان و زبان شما حمله می‌كند و با متهم كردن شما به «زبان پریشی»، در طرفه العینی آبروی علمی و فرهنگی شما را به باد فنا می‌دهد! ویروسی «زبانی و بیانی» كه سال‌هاست مثل خوره به جان زبان مظلوم فارسی افتاده و همچنان در حال فتح خاكریزهای فرهنگی به مدد سخنرانی‌ها و محاورات شفاهی من و شماست. نام این ویروس فرهنگی «در واقع» است! و راستی راستی این تكیه كلام موذی كه نسل جهش یافته ویروس «در اصل» و «در حقیقت» است، دارد به معضلی بزرگ برای زبان فارسی و جماعت فارسی زبان تبدل می‌شود.
من خودم یكی از قربانیان مظلوم این ویروس منحوسم و سال‌هاست دارم با آن دست و پنجه نرم می‌كنم. با كمال شرمندگی باید بگویم با این كه در طول همه این سال‌ها مشغول تقویت سیستم ایمنی، فرهنگی و زبانی خودم برای به زانو درآوردن این ویروس قدر قدرت و قوی شوكتم، رسما از این تریبون اعلام می‌كنم كه هنوز نتوانسته‌ام شاخ این غول را بشكنم و خودم را از شر آن خلاص كنم و روز به روز اعتیاد و آلودگی‌ام به آن بیشتر می‌شود! این آلودگی زبانی – و كمی تا قسمتی دهانی – به قدری جدی است كه بیش از شش دقیقه از یك سخنرانی پنج دقیقه‌ای را با تكیه كلام «در واقع» پر می‌كنم!
طبق آخرین آمار «سازمان بهداشت زبانی»، تا كنون بیش از نیمی از جمعیت فرهیختگان و فرهنگیان ایران زمین كه كسب و كارشان به صورت حرفه‌ای «سخنرانی» است به این ویروس مبتلا شده‌اند. وضعیت بعضی از مبتلایان نیز به قدری بحرانی شده كه زبان‌شناسان حاذق از مداوای آنان به طور كامل قطع امید كرده‌اند! یعنی در شرایط فعلی وضعیت كاملا قرمز است.
زبان‌شناسان كاربلد و متخصص – كه البته بعضی از آنان نیز از شر این ویروس جان سالم به در نبرده‌اند – بر این عقیده‌اند كه این ویروس فرهنگی همچون ویروس «كووید 19» كاملا مُسری است و تنها راه پیشگیری از آن «فاصله‌گذاری فرهنگی» است. به این شكل كه وقتی یك سخنران مبتلا به ویروسِ «در واقع» را مشاهده كردید، به طول یك و نیم كیلومتر از او فاصله فرهنگی بگیرید و برای محكم كاری بیشتر پنبه در گوشتان بگذارید!
متخصصان راه دیگر پیشگیری از این ویروس زبانی را «روزه سكوت» و مكالمه به «زبان اشاره» می‌دانند و معتقدند كه با قرنطینه كردن «زبان در دهان» و مكالمه به زبان اشاره می‌توان تا 90 درصد از اپیدمی شدن این بیماری جلوگیری كرد.
«چشم‌خوانی» – نه چشم چرانی! – از دیگر راه‌های پیشگیری این بیماری زبانی است. به این شكل كه سخنرانان همایش‌های علمی و فرهنگی به جای سخنرانی زبانی كه نیاز به مصرف انرژی زیاد و احاطه و اشراف كامل به فرهنگ لغات و كاربرد واژگان دارد، به منظور پیشگیری از آلودگی فضای همایش‌ها، حفظ سلامت فرهنگی، و جان سالم به در بردن مدعوین معصوم و بی‌گناه، ضمن زدن برچسب ایمنی بر روی لب‌های خود، تنها با نگاه كردن به مدعوین منظور خود را بیان كنند. البته این نوع نگاه كردن باید هدفمند و از جنس نگاه معناگرایانه باشد! گوش‌شان هم اصلا به متلك‌ها و زخم زبان‌های بعضی از حُضّار همیشه طلبكار بدهكار نباشد كه با عشوه و اشاره چشم و ابرو، مُدام می‌خواهند به آنها حالی كنند كه:
من ندانم به نگاه تو چه رازی‌ست نهان
كه من آن راز توان دیدن و گفتن نتوان!
چرا كه در شرایط بحرانی و در این مورد خاص – مقابله ضربتی با ویروس «در واقع» – اعتراض اصلا وارد نیست. ستاد ملی مبارزه با ویروس زبانی «در واقع» مستقر در فرهنگستان زبان و ادب فارسی با انتشار بیانیه‌ای ضمن اظهار نگرانی از اپیدمی شدن این بیماری، تا اطلاع ثانوی ایراد هر گونه سخنرانی زبانی را ممنوع اعلام كرده و با «التماس سكوت»، از استادان و دانشجویان فهیم و فرهیخته دانشگاه‌ها و مراكز آموزش عالی درخواست كرده كه برای پیشگیری از گسترش این بیماری مسری و خطرناك كه موجودیت زبان فارسی را شدیدا تهدید می‌كند، همه كتاب‌ها و جزوات درسی خویش را پیش از استفاده با دستگاه ویروس یاب فرهنگی ضدعفونی كنند. طریقه عملكرد این دستگاه كه از صفر تا صد آن به دست پژوهشگران زبان‌شناس ایرانی طراحی شده به این شكل است كه به محض شناسایی و تشخیص ویروس «در واقع» در متن كتب، پایان‌نامه‌ها و جزوات درسی، این ویروس را با سرعت عملی شگفت‌انگیز معدوم می‌كند و كتاب‌هایی عاری از هر گونه آلودگی زبانی را در اختیار دانشجویان و افراد كتابخوان قرار می‌دهد.
و اما «در واقع»… مثل این كه گفتم در واقع…!! بعلــــــــه، هم اكنون توسط منابع موثق به من خبر دادند كه تست «در واقع» من مثبت درآمد و وضعیت این یادداشت هم قرمز شد! با عرض پوزش از خوانندگان گرامی، لطفا ادامه این یادداشت را بعد از سفید شدن وضعیت دنبال كنید…! و دو كلمه حرف حساب با این ویروس زبانی منحوس، قبل از خداحافظی:
اینقدر تو مرحمت مكن «در واقع»
ما را تو مُلازمت مكن «در واقع»
هنگام سخنرانی من در مجلس
ایجاد مزاحمت مكن «در واقع»
منبع: ایبنا
