آثار طنز با حضور مهرداد صدقی در نهمین برنامه "كوله گردها" بررسی شد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری حوزه هنری، مهرداد صدقی نویسنده كتاب «آبنبات هلدار» در نهمین برنامه "كوله گردها" درباره طنز گفت: ما در بسیاری از سریالهای تلویزیونی غیر ایرانی نسبت به بعضی اتفاقات میخندیم اما اگر همان اتفاق در یك سریال طنز ایرانی رخ دهد احساس خوبی نخواهیم داشت از همین رو طنز موفق باید با ساختارهای فرهنگی جامعه همخوان باشد و اگر بخواهیم دست به تقلید بزنیم و در آن افراط كنیم طنزِ اثر كم میشود و مخاطب را زده میكند.
در ابتدای این جلسه، جلیلوند مجری- كارشناس این برنامه به بررسی كارنامه طنزپردازان بینالمللی و برخی از آثار موفق پرداخت. وی پیتر ویر كارگردان فیلم نمایش ترومن را معرفی و آثار برجستهاش را به صورت اجمال مورد بررسی قرار داد، سپس درباره زندگی جیم كری توضیحاتی ارائه كرد. این مجری درباره فیلم نمایش ترومن گفت: شما در آثار پیتر ویر با یك جریان طنز صرف مواجه نیستید بلكه او در یك فضای خاكستری و معمولا سیاه مخاطب را قرار میدهد. در فیلم نمایش ترومن، بازیگر نقش اول در پی اتفاقاتی با حقیقت زندگی خود، كه تماما یك نمایش بوده است مواجه میشود و زمانی كه قصد دارد از دنیای ساختگی به دنیای حقیقی پا بگذارد از یك فضای سفید و روشن به یك فضای سیاه وارد میشود. تعلیق و نگاه انتقادی در آثار ویر مسئلهای است كه در بسیاری از آثار او موج میزند.
وی درباره جیم كری نیز گفت: این بازیگر مطرح آمریكایی در عرصه طنز سرآمد است اما به دلیل افسردگی بسیار دو سال است كه در نقشهای طنز دیده نشده است، او برای بهبود شرایط روحی خود به آیین بودا درآمد و چندین ماه را در یك خانه درختی دربالای یك درخت زندگی كرد تا بتواند به آرامش برسد.
جلیلوند به سریال آمریكایی «دوستان» اشاره كرد و درباره آن گفت: سریال دوستان (Friends) یك مجموعه كمدی موقعیت آمریكایی است كه توسط دیوید كرین و مارتا كافمن ساخته شد و از 22 سپتامبر 1994 تا 6 مهٔ 2004 از شبكه انبیسی پخش شد. این مجموعه دارای ده فصل است و هنوز در شبكههای مختلف در حال بازبخش است. داستان آن درباره شش دوست است كه در منهتن نیویورك زندگی میكنند.
پس از توضیحات مجری، وی از مهرداد صدقی طنزپرداز و نویسنده كتاب «آبنبات هلدار» دعوت كرد كه برای بیان صحبتهای خود روی استیج حاضر شود. مهرداد صدقی ضمن سلام و تشكر به خاطر حضور علاقهمندان در این برنامه، به مسئله طنز، طنز نویسی، سریالهای طنز در ایران و جهان و چالشهای پیش روی آن پرداخت.
وی در ابتدا گفت: طنز توهین نیست و باید نسبت به آن اطلاعات خود را بیشتر كنیم، یك طنز موفق طنزی است كه از بستر فرهنگ یك جامعه بلند شود و بتواند با تك تك افراد جامعه احساس نزدیكی و صمیمیت پیدا كند. متاسفانه در آثاری كه از غرب كپی میشود، به دلیل عدم رعایت این مسئله با استقبال مخاطبین مواجه نیستیم. همین سریال دوستان كه من نزدیك به 9 بار آن را دیدهام و نكات بسیار خوبی را دریافت كردهام را در قالب یك سریال ایرانی بسازیم همان مخاطب كه مشتاق دیدن این سریال است، میگوید كه برخی شوخیها و موقعیتها مناسب نیست. عدهای میگویند كه ما در ایران دست به خودسانسوری میزنیم درحالی كه این خودسانسوری نیست، انسان شرقی به ذات فرهنگی متفاوت نسبت به انسان غربی دارد، ما اهل تعاریف هستیم همیشه بهترینها را برای میهمان میگذاریم، دسر را خودمان به عنوان میزبان نمیخوریم و به مهمان تعارف میكنیم اما در غرب تعارف كردن وجود ندارد و همه نسبت به هم صراحت دقیق دارند. در طنز نیز چنین مسئلهای وجود دارد.
این نویسنده در ادامه گفت: زمانی كه من برای برنامه رادیو هفت دعوت شدم به جهت این كه در این برنامه تلویزیونی دانشجوهای من آن را میدیدند سعی كردم در اجرای خود و بیان موضوعات طنز به نوعی محتاطانه عمل كنم از همین رو دست به خود سانسوری زدم، اما این مسئله به فرهنگ ما مربوط میشود، و اگر بخواهیم به صراحت غربیها باشیم مخاطبین ما خیلی از ما استقبال نمیكنند.
صدقی درباره طنز واقعی نیز گفت: طنز واقعی باید چندین مقوله را رعایت كند و مهمترین آن این است كه ما باید عیبها را دست مایه طنز قرار دهیم و نه نقصها را. ما حق نداریم نسبت به نژاد، رنگ پوست، معلولیت، لكنت زبان و نقصی كه خدادادی است و ما در آن نقشی نداشتیم كسی را مورد تمسخر قرار دهیم، اما عیبهایی مانند دروغ، تهمت، چاپلوسی و … میتواند به جهت اصلاح جامعه سوژه طنز قرار گیرد.
وی به برخی نمونههای موفق طنز در تلویزیون اشاره كرد و درباره آنها گفت: سریال ساختمان پزشكان یك نمونه كپی شده از سریال خارجی است و متاسفانه به شكل افراطی این تقلید صورت گرفته، در طنز ایرانی پدر از فرزندش متنفر نیست اما شما ساختار خانواده دكتر افشار را كه میبینید متوجه خواهید شد كه این خانواده یك خانواده ایرانی نیست و در مقایسه با طنزهایی چون پاورچین و شبهای برره ارتباط كمتری برقرار میكنید، این مسئله به دلیل آن است كه طنز های پاورچین و شب های برره بیشتر به فرهنگ ایرانی و زندگی واقعی یك ایرانی نزدیك است، هرچند كه آقای مدیری می گوید كه من نیم نگاهی به طنزهای وودی آلن دارم اما در كل این مسئله توانسته است، به موفقیت این كارگردان منتج شود. طنز موفق باید با ساختارهای فرهنگی جامعه همخوان باشد و تقلیدهای افراطی از طنز اثر میكاهد.
لازم به ذكر است، مهرداد صدقی متولد 1356، شهرستان بجنورد، نویسنده و طنزپرداز، استاد دانشگاه، در بسیاری از جشنوارهها مقام آورده و كتابها و آثار متعددی از وی منتشر شده است: نقطه ته خط، مغزنوشتههای یك جنین، آبنبات هلدار، رقص با گربهها، میرزا روبات از اثار به چاپ رسیده این نویسنده است.