در دوازدهم تیرماه 1367 شمسی هواپیمای مسافری ایرباس ایران كه از بندرعباس عازم دُبی بود، بر فراز آب های خلیج فارس مورد هجوم یگان های دریایی متجاوز آمریكایی مستقر در آب های خلیج فارس قرار گرفت و سقوط كرد.
این هواپیما كه با موشك ناو جنگی وینسنس مورد حمله عمدی نیروهای تجاوزگر و جنایت پیشه شیطان بزرگ قرار گرفت حامل 298 مسافر و خدمه بود كه تمامی آنها اعم از مرد و زن و كودك و نوجوان و كهنسال با وقوع این جنایت فجیع به شهادت رسیدند. در میان سرنشینان هواپیما، 66 كودك زیر 13 سال، 53 زن و 46 تن تبعه كشورهای خارجی نیز بودند كه كشته شدند. ساقط كردن هواپیمای مسافربری ایران از سوی جنایتكاران آمریكایی، در حقیقت یكی دیگر از مراحل رویارویی استكبار جهانی با جمهوری اسلامی ایران برای تقویت متجاوزان عراقی در جبهه های جنگ بود. پس از سقوط این هواپیما، مقامات آمریكایی برای توجیه این جنایت نابخشودنی، دلایل ضد و نقیضی عنوان كردند و كوشیدند این اقدام خصمانه را یك اشتباه قلمداد كنند. اما با توجه به مجهز بودن كشتی جنگی وینسنس به پیشرفته ترین سیستم های راداری و رایانه ای و همچنین مشخص بودن نوع هواپیمای در حال پرواز، مسلم شد كه احتمال اشتباه وجود نداشته و این اقدام، كاملاً خصمانه بوده است. با این حال مقام های آمریكایی پس از چندی، در توهینی آشكار به ملت ایران، مدال شجاعت بر گردن ناخدای این ناو انداختند و بدین سان حمایت رسمی خود را از این جنایت اعلام نمودند. به هر تقدیر، این جنایت نیز در كنار جنایات بی شمار دولت آمریكا، در پرونده سیاه استكبار جهانی ثبت شد و لكه ننگ دیگری بر تارك آن جنایت پیشگان نقش بست. شرح حادثه: یك سال پس از تجاوز رژیم عراق علیه ایران در سال 1360 حمله به كشتیهای تجاری در خلیج فارس شروع شد و با اعلام مین گذاری سواحل بندر امام خمینی (ره) و حمله به دو كشتی تجاری در تاریخ 31 دی ماه 1360 امنیت خلیج فارس به وسیله عراق مختل شد و پس از آنكه فرانسه هواپیماهای سوپر استاندارد و موشكهای اگزوسه را به عراق تحویل داد، ابعاد این حملات افزایش یافت. در برابر این حملات كه عراق به صراحت مسئولیت آن را بر عهده می گرفت، شورای امنیت عكس العمل مناسبی نشان نداد ولی در قبال انتساب به دور از واقعیت چند حمله، به ایران و شكایت شورای همكاری خلیج فارس، شورای امنیت در 11 خرداد 1363 مطابق با اول ژوئن 1984 میلادی مبادرت به صدور قطعنامه 533 كرد و در آن خواستار توقف این حملات شد. از آغاز جنگ تا 10 ژوئیه 1984 میلادی، 113 كشتی در خلیج فارس مورد حمله موشكی قرار گرفت. جمهوری اسلامی ایران در ژانویه 1985 میلادی به دبیر كل وقت سازمان ملل اعلام كرد كه از هر گونه اقدامی برای تامین آزادی و امنیت كشتیرانی در خلیج فارس حمایت و استقبال خواهد كرد، اما حملات به كشتیها ادامه یافت. تا تیرماه 1366 حدود 5/8 میلیون تن كالا از محموله های كشتیها در خلیج فارس به زیر آب رفت. 41 كشتی كاملا نابود شدند و به 34 تن محموله كالا آسیب وارد شد و بیش از 300 تن از ملوانان كشورهای گوناگون به قتل رسیدند و به همین تعداد نیز مجروج شدند. بدین ترتیب عراق در هدف خود مبنی بر بین المللی كردن جنگ خلیج فارس تا اندازه زیادی موفق شد و قدرتهای غربی و در رأس آنها آمریكا حضور گسترده و تهدیدآمیزی در خلیج فارس یافتند و سرانجام كشتی های نفت كش كویتی با پرچم آمریكا در خلیج فارس حركت كردند و اسكورت نظامی نفتكشها و كشتی های تجاری مورد نظر آمریكا در خلیج فارس آغاز شد. در 31 سپتامبر كشتی ایرانی مورد حمله نیروهای نظامی آمریكا قرار گرفت. همچنین حملات نظامی آمریكا به سكوهای نفتی ایران دخالت آشكار آن دولت در منطقه به نفع عراق و علیه جمهوری اسلامی ایران را به وضوح نشان داد. یكی از نتایج شوم تشنج آفرینی وسیع رژیم عراق و دامن زدن ایالات متحده به ناامنی درخلیج فارس حمله به هواپیما مسافربری جمهوری اسلامی ایران بود. در مورخه 13 تیر 1367 مطابق با 3 ژوئیه 1988 میلادی هواپیمای مسافربری كه بر فراز آبهای سرزمین ایران و در آبهای حوالی جزیره «هنگام» حركت می كرد به وسیله دو موشك از ناو آمریكایی ونیسنس كه خود به آبهای سرزمینی ایران تجاوز كرده و در آن مستقر بود، مورد اصابت قرار گرفت. همه مسافران و خدمه هواپیما با وضع اسفناكی به شهادت رسیدند. متعاقب این تجاوز آشكار جمهوری اسلامی ایران در روز 14 تیر 1367 طی نامه ای به رئیس شورای امنیت خواستار تشكیل جلسه فوری شورا برای رسیدگی به موضوع شد. 35 تیر 1367 مطابق با 16 ژوئیه 1988 میلادی شورا تشكیل جلسه داد. از سوی جمهوری اسلامی ایران دكتر ولایتی وزیر امور خارجه وقت ایران و از جانب امریكا جرج بوش معاون وقت رئیس جمهوری در جلسه حضور داشتند. وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران در فرازی از سخنان خود عنوان كرد: حضور نظامی آمریكا در خلیج فارس تنها منادی مرگ و بی قانونی و شرارت بوده و جز ناامنی چیزی به ارمغان نیاورده است. عمل جنایتكارانه آمریكا در حمله به هواپیمای كشوری به هیچ وجه در قالب دفاع مشروع قابل توجیه نیست. قطعنامه 616 شورای امنیت (1988) شورای امنیت پس ازاستماع سخنان دكتر ولایتی و جرج بوش درجلسه شماره 3831 خود در تاریخ 30 ژوئیه 1988 ( 39/4/1367) طرح قطعنامه ای پیشنهادی را تصویب كرد. متن قطعنامه به شرح زیر است: "شورای امنیت، با بررسی نامه مورخه 5 ژوئیه 1988 جانشین نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران خطاب به رئیس شورای امنیت و با استماع بیانات نماینده جمهوری اسلامی ایران، ( وزیر امور خارجه وقت "علی اكبر ولایتی" ) و سخنان نماینده ایالات متحده آمریكا (معاون رئیس جمهوری جرج بوش)، با ابراز تاسف عمیق از این كه یك هواپیمای غیرنظامی " ایران ایر" در پرواز برنامه ریزی شده بین المللی 655، در پرواز بر فراز تنگه هرمز به وسیله موشك شلیك شده از ناو جنگی ایالات متحده آمریكا ( وینسنس) منهدم گردیده است بر ضرورت تبیین حقایق سانحه توسط بازرسی بی طرفانه درمنطقه خلیج [فارس] تأكید داشته و اظهارات خود را به شرح زیر اعلام نمود: 1- تأسف عمیق خود را از ساقط ساختن هواپیمای غیرنظامی ایران به وسیله موشكی كه از یك ناو جنگی آمریكا شلیك شده و تسلیت عمیق خود را به خاطر از دست رفتن غم انگیز جان انسانهای بی گناه ابراز می دارد. 2- همدردی صمیمانه خود را به خانواده های قربانیان سانحه غم انگیز و دولت ها و كشورهای آنان اعلام می دارد. 3- از تصمیم سازمان بین المللی هواپیمایی كشوری در پاسخ به درخواست جمهوری اسلامی ایران مبنی بر ایجاد گروه تحقیق برای بررسی تمام حقایق موجود همچنین از اعلام ایالات متحده آمریكا و جمهوری اسلامی ایران مبنی بر تصمیمشان برای همكاری با بررسی سازمان هواپیمایی كشوری استقبال می كند. 4- از تمامی اعضای كنوانسیون 1944 شیكاگو، درخواست می كند كه در همه شرایط، مقررات و رویه های سلامت هوانوردی كشوری به ویژه ضمائم آن كنوانسیون به منظور جلوگیری از چنین پیشامدهایی را دقیقاً مراعات نمایند. 5- لزوم اجرای فوری و كامل قطعنامه 598(1987)، شورا را به عنوان تنها مبنای حل جامع، عادلانه، شرافتمندانه و پایدار، منازعه میان ایران و عراق ابراز و پشتیبانی خود را از دبیر كل برای اجرای این قطعنامه اعلام و خود را ملتزم به همكاری با دبیر كل برای تسریع در اجرای طرح اجرایی او می نماید." جمهوری اسلامی ایران علاوه بر شورای امنیت و شورای ایكائو، شكایت خود را در دیوان بین المللی دادگستری لاهه نیز مطرح كرد. عنصر تخصصی سازمان ملل متحد یعنی ایكائو (سازمان هواپیمایی كشوری بین المللی) نیز از مسائل سیاسی به دور نمانده و به جای بررسی فنی و ارائه طریق به شورای امنیت به ابراز تأسف و تسلیت به بازماندگان سانحه پرداخت. روحشان شاد و یادشان گرامی باد.
