برنامه «هنرستان» رادیو صبا با حضور دكتر كتایون پلاسعیدی، باستانشناس و عضو انجمن ایلامشناسی، به بررسی تاریخ غنی و ویژگیهای هنری تمدن ایلام میپردازد. این برنامه به شنوندگان فرصتی میدهد تا با یكی از بزرگترین و درخشانترین تمدنهای ایران باستان آشنا شوند.
به گزارش روابط عمومی رادیو صبا، برنامه «هنرستان» در راستای «پویش ایران جان، ایلام ایران» به تاریخ، فرهنگ و هنر این استان پرداخته است. در این برنامه، دكتر كتایون پلاسعیدی، باستانشناس و عضو انجمن ایلامشناسی، به گفتگو درباره تاریخ غنی ایلام پرداخته است.
پلاسعیدی در ابتدا به تمدن ایلام اشاره كرد و گفت كه این تمدن از هزاره هشتم قبل از میلاد در دشتهای رسوبی خوزستان شكل گرفته است. اقوامی كه در این منطقه زندگی میكردند، از نژاد خوزی بودند و ایلامیها سرزمین خود را «هلتمتی» به معنای «سرزمین مقدس» مینامیدند. در عین حال، همسایگان آنها در بینالنهرین، سومریها، به این تمدن «الامتو» میگفتند كه به معنای «سرزمین مرتفع» است.
دكتر پلاسعیدی به ویژگیهای هنری این تمدن اشاره كرد و گفت كه ایلام یكی از بزرگترین و درخشانترین تمدنهای ایران باستان است. آثار هنری شاخصی از این تمدن به دست آمده كه نشاندهنده پیشرفتهای هنری و فرهنگی آن زمان است. همچنین، در خصوص نامگذاری ایلام، پلاسعیدی توضیح داد كه برخی متخصصین بر این باورند كه «ایلام» با «ع» نوشته میشود، اما تحقیقات نشان داده كه «ایلام» با «الف» صحیح است و این نام از واژه سومری «اعلام» گرفته شده است.
یكی از برجستهترین هنرهای ایلام، هنر معماری آن است. پلاسعیدی توضیح داد كه معابد ایلامی به نام "زیگورات" شناخته میشوند و به صورت پلكانی ساخته میشدند. این معابد از یك طبقه بزرگ شروع میشدند و به تدریج به طبقات كوچكتر میرسیدند. تا پیش از كشف جیرفت در كرمان، تصور میشد كه زیگوراتها تنها متعلق به سومریها هستند، اما كاوشها نشان داد كه این نوع معماری به تمدن ایران برمیگردد.
دكتر پلاسعیدی به یكی از بهترین نمونههای معماری زیگورات در ایلام اشاره كرد كه متعلق به حدود 1250 قبل از میلاد است. این بنا از خشت و آجرهای كتیبهدار ساخته شده و به عنوان بزرگترین معماری خشتی و آجری آن زمان شناخته میشود. همچنین، كتیبههای موجود در این بنا به خط میخی ایلامی نوشته شدهاند كه اهمیت ویژهای دارد.
ویژگی خاص دیگری كه دكتر پلاسعیدی به آن اشاره كرد، معبد «چوغا زنبیل» است. این بنا به معنای «تپه سبدی» نامیده میشود و از پنج طبقه تشكیل شده است. هر طبقه بر روی خاك بكر ساخته شده و به صورت جعبهای درون هم قرار گرفته است. این بنا همچنین برای اولین بار از طاقهای قوسی و هلالی شكل استفاده كرده است.
دكتر پلاسعیدی همچنین به استفاده از شیشه در پنجرههای معبد اشاره كرد و توضیح داد كه این شیشهها به صورت لولهای شكل ساخته شده و با خاك رس تزئین شدهاند تا نور رنگی به داخل معبد بتابد. این نوآوری در معماری ایلامی، نشاندهنده پیشرفتهای هنری و تكنیكی این تمدن است.
در پایان، عضو انجمن ایلامشناسی به استفاده از لولههای سفالی برای هدایت آب به معبد اشاره كرد و گفت كه این سیستم آبرسانی به تصفیه آب كمك میكرد و این ویژگی، ایلام را در تاریخ معماری متمایز میسازد.
برنامه «هنرستان» با این گفتگو، نگاهی عمیق به تاریخ و فرهنگ ایلام انداخت و به شنوندگان این امكان را داد تا با یكی از غنیترین تمدنهای ایران باستان آشنا شوند.
برنامه «هنرستان» از شنبه 4 مرداد، هر روز ساعت 15:30 به تهیهكنندگی آزاده شاهرخ مهر و با اجرای فریبا باقری از رادیو صبا پخش خواهد شد.