كمال تبریزی موفق ترین و مشهورترین كارگردان ایرانی در حوزه ساخت فیلم های طنز و كمدی است كه بسیاری از این فیلم ها همانند «مارمولك» و «ما همه با هم هستیم» با حاشیه و جنجال های فراوانی روبرو شد.
به گزارش خبرگزاری ایرنا، هنرمندان و افرادی كه به اصطلاح سلبریتی محسوب می‌شوند باید هم در آثارشان و هم به صورت شخصی به مشكلات جامعه واكنش نشان دهند. اگر ما مدعی هستیم كه كنار مردم قرار داریم، بنابراین نخواهیم توانست از این مسایل به سادگی بگذریم. هرچند متاسفانه بخشی از جامعه هنری ما نسبت به موضوعات بسیار كوچك‌تر در مقایسه با اتفاقاتی همچون حمله تروریستی یا گسترش تفكر تكفیری عكس‌العمل نشان می‌دهد اما نسبت به موضوعات مهم‌تر سكوت می‌كند. درحالی كه مساله بنیادی در هر كشوری امنیت آن است. بنابراین بسیار مهم است كه ذهن جامعه درباره چنین موضوعاتی همیشه بیدار باشد زیرا خشونت‌های افراطی و ترور پدیده‌ای است كه اگر با آن مقابله نشود مانند ویروس تكثیر شده و گسترش پیدا می‌كند.
این یكی از اظهار نظرهای مشهور كمال تبریزی است كه در پی برخی ناامنی ها و ترورها در كشور و خطاب به سلبریتی ها ابراز شد. كمال تبریزی پنجم مهر 1338 خورشیدی در تهران بدنیا آمد. او در 1356 خورشیدی در رشته مهندسی راه و ساختمان وارد دانشگاه پلی تكنیك (امیر كبیر كنونی) شد. تبریزی در این دانشگاه به عضویت كمیته فرهنگی دانشجویان مسلمان در آمد و به فعالیت هایی چون، نمایش برخی فیلم های سینمایی و برگزاری نمایشگاه عكس پرداخت. بعد از انقلاب اسلامی و وقوع انقلاب فرهنگی، وارد تلویزیون شد و هم زمان دوره هایی را با برخی از اساتید سینما گذراند. با شروع جنگ تحمیلی به همراه یك گروه برای فیلم برداری عازم میدان های جنگ شد.
تبریزی پس از بازگشایی مجدد دانشگاه ها، تغییر رشته داد و در رشته سینما از دانشكده سینما و نیز در رشته تئاتر از دانشگاه هنر فارغ التحصیل شد.
كارنامه سینمایی كمال تبریزی
تبریزی فعالیت های سینمایی اش را با كارگردانی، نویسندگی، فیلم برداری و تدوین فیلم های كوتاه از 1358 خورشیدی آغاز كرده بود، اما فعالیت حرفه ای او در 1364 خورشیدی و با دستیار كارگردانی ابراهیم حاتمی كیا در فیلم هویت آغاز شد و او تجربه ای در زمینه كارگردانی به دست آورد.
تبریزی نخستین فیلم سینمایی خود را 1367 خورشیدی با نام «عبور» ساخت و تاكنون 18 فیلم بلند دیگر به این فهرست افزوده است. هر چند این فیلمساز در آثار اولیه خود رویكرد خاصی به دفاع مقدس داشت و پس از موفقیت «لیلی با من است» و موفق ظاهر نشدن فیلم «شیدا» در گیشه، بیشتر به فیلم های ماورایی، مذهبی و خط قرمزهای این حیطه روی آورد و در آثار متأخر خود این رویكرد را به مفاهیم انسانی عام تر گسترش داده است.
او پس از آن، فیلم های «در مسلخ عشق» و «پایان كودكی» را ساخت كه توفیق چندانی نیافت اما «لیلی با من است» او را به اوج محبوبیت رساند. «لیلی با من است» با فیلمنامه ای از تبریزی و رضا مقصودی در 1374 خورشیدی ساخته شد. فیلمی كه به جهت عبور از خطوط قرمز كه برای سینمای دفاع مقدس به نوعی تابو شده بود، ماندگار شد. فیلم بسیار متكی بر فیلمنامه حساب شده و شخصیت پردازی دقیق آدم هاست و ایده اولیه تحول فرد بر اثر قرار گرفتن در یك موقعیت خاص در این فیلم به بهترین و طنازانه‌ترین شكل نمایش داده می‌شود.
پس از ساخت چند نمونه فیلم در حوزه سینمای دفاع مقدس، تبریزی با «مهر مادری» از فضای جنگ فاصله گرفت اما فیلم در گیشه موفق نبود. سپس با فیلم «شیدا» با فیلمنامه‌ای از رضا مقصودی این بار جنگ را محملی برای شكل گرفتن عشق در این فضا و موقعیت قرار می‌دهد. ارتباط رزمنده‌ای كه دچار آسیب چشمی شده با صدای پرستاری كه برای التیام درد او قرآن می خواند، بدل به عشقی اساطیری می شود كه او را پس از جنگ به جستجوی دختر وامی دارد. فیلم در عین حال نقدی ظریف به تغییر آرمان و معیارهای سنجش قابلیت آدم ها در دوران پس از جنگ دارد.
«گاهی به آسمان نگاه كن» با فیلمنامه‌ای از فرهاد توحیدی به نوعی پروژه ای جاه طلبانه از این فیلمساز است كه در 1381 خورشیدی ساخته شد. این فیلم اقتباس از رمان منحصر بفرد میخاییل بولگاكف، "مرشد و مارگریتا" بود. آنچه اهمیت این اقتباس را چندبرابر می كند، رویكردی است كه نویسنده و فیلمساز به اینجایی و معاصر كردن قصه داشته اند و با محوریت دادن به قشر جانبازان و شهدا در واقع یك فیلم سوررئال دفاع مقدسی ساخته اند. فیلمی كه در زیرلایه های خود نقدی روانكاوانه به آدم ها در موقعیت های مختلف دارد.
«فرش باد» فیلم دیگری از تبریزی است كه با مشاركت در 1381 خورشیدی و در زمان داغ بودن بحث گفت وگوی تمدن ها ساخته شد و از معدود آثاری است كه سفارشی بودن ایده اولیه آن به هیچ وجه روی وجوه هنرمندانه اثر منفی نمی گذارد. فیلم اثری گرم و جذاب از تقابل فرهنگ ژاپن و ایران در مهد فرهنگ ایران یعنی شهر اصفهان است. تقابلی كه به تأثیرگذاری وجوه مثبت در روابط آدم ها می انجامد و در بخشی فرعی تر همیاری ایرانی را برای بافته شدن یك فرش به تصویر می‌كشد.
«مارمولك» پرحاشیه ترین فیلم تبریزی و موفق‌ترین فیلم او در گیشه با فیلمنامه‌ای از پیمان قاسمخانی در 1382 خورشیدی ساخته شد.
مارمولك فیلمنامه حساب شده ای مطابق با اصول فیلمنامه نویسی داشت كه طنز كلامی و تكیه بر ادبیات كلامی در كنار هم از نقاط قوت فیلم بود.
پس از مارمولك، تبریزی «یك تكه نان» را ساخت فیلمی در گونه تازه تأسیس معناگرا كه با تكیه بر محور قصه‌های سفرنامه ای، گذر یك فرد از مبدأ به مقصد را پی می‌گیرد. فیلم می‌كوشد با طراحی شخصیت ها و خطوط فرعی متعدد باور و اعتقادات سطحی و درونی از قرآن، آموزه های مذهبی و ... را به چالش بكشد.
كمال تبریزی دوباره در «همیشه پای یك زن در میان است» سراغ سوژه جنجالی دیگری رفت، فیلم برداشتی آزاد از مجموعه داستان كوتاهی از سیدمهدی شجاعی به همین نام بود و داستان زن و شوهری جوان را روایت می‌كرد كه به رغم یك ازدواج عاشقانه كارشان به طلاق خصمانه رسیده و در این میان پای افراد زیادی به ماجرا باز می‌شود این فیلم باوجود كمدی بودن نقدهای اجتماعی جدی‌ای دارد.
او در 1392 خورشیدی با ساخت «طبقه حساس» و همكاری مجدد با پیمان قاسمخانی دوباره اسمش را بر سر زبان‌ها انداخت. فیلم سوژه ای بكر داشت و علاوه بر موفقیت در گیشه توانست نظر مثبت منتقدان را نیز جذب كند. فیلم درباره مردی است كه قبری 2 طبقه می‌خرد اما می‌فهمد كه فروشنده قبر كلاه‌بردار بوده و طبقه دیگر را كه متعلق به آقای كمالی بوده است به دیگری فروخته و حالا مردی غریبه به جای او درون قبر در كنار همسرش دفن شده. فیلم نگاه سنتی به غیرت و مرد غیور را به زبان طنز نقد می‌كند.
تبریزی پس از آن ساخت 2 فیلم دیگر در فضای متفاوت را امتحان كرد. «طعم شیرین خیال» و «امكان مینا» فیلم‌هایی بود كه بسیار مورد انتقاد قرار گرفتند و بسیاری اذعان داشتند، هیچ نشانی از كارگردانی درجه یك تبریزی در این آثار نیست. همین امر به آن منجر شد كه تبریزی با یك وقفه 2 ساله سراغ فیلم بعدی‌اش «مارموز» برود. فیلمنامه مارموز را آیدین سیارسریع از طنزنویسان معروف مطبوعات نوشته است. این فیلم داستان زندگی شخصی به نام قدرت است كه سودای رسیدن به قدرت به هر قیمتی را دارد.
«ما همه با هم هستیم» آخرین ساخته كمال تبریزی كه قرار است در جشنواره فجر به نمایش درآید. پربازیگرترین فیلم او و یكی از پرستاره‌ترین فیلم‌های چند سال اخیر است. داستان فیلم در بستری كمدی روایت می‌شود و ماجرای سقوط یك هواپیما همراه با مسافرانی است كه رازهای مختلفی دارند؛ رازهایی كه قرار نیست تا ابد پنهان بمانند... این فیلم به دلیل حضور بازیگران سرشناس و محبوب زیادی مانند گلزار، لیلا حاتمی، مهران مدیری، مانی حقیقی و ... از همان ابتدا وارد حاشیه شد.
