علیرضا امینی پژوهشگر و نوازنده موسیقی از بازتولید ترانه های طنز قدیمی در برنامه «طربخانه» رادیو صبا خبر داد.
به گزارش روابط عمومی رادیو صبا، «طربخانه» عنوان یكی از برنامه‌های موسیقی محور این شبكه رادیویی است، كه با محوریت توجه به ترانه‌های طنز قدیمی كه ریشه در موسیقی اصیل ایرانی دارد، تقدیم مخاطبان می‌شود.
انسیه شمس اللهی تهیه كننده این برنامه بیان كرد، همانطور كه از اسم برنامه مشخص است «طربخانه» با محوریت شادی، خوشی، خوشحالی و شوق همراه مخاطبان می‌شود.
در این برنامه در هر قسمت یكی از ترانه‌ها و نغمات طنز قدیمی كه بسیاری از شنوندگان با آن خاطره دارند با كارشناسی استاد علیرضا امینی پژوهشگر موسیقی بازخوانی می شود، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
علیرضا امینی كارشناس مجری «طربخانه» از بازتولید ترانه های طنز قدیمی در این برنامه خبر داد و بیان كرد،120 سال از تاریخ ضبط صفحات موسیقی ایران می‌گذرد، كه به فاصله كمتر از 10 سال از شروع ضبط اولین صفحه، ما رگه‌های حضور آثار طنز را در صفحات را می بینیم، پس به موازات ضبط آثار كلاسیك موسیقی ایران و صفحات موسیقی اصیل دستگاهی شاهد این هستیم كه آثار طنز اجتماعی اهمیت پیدا می‌كند، به گونه‌ای كه این صفحات در بازار هم مورد توجه مردم قرار می‌گرفت و مردم در كنار خرید صفحات موسیقی، ترانه‌های طنز و تئاترهای طنز را هم خریداری می‌كردند.
تا مواجه شدیم با بحثی بعد از انقلاب فرهنگی یعنی بعد از سال 1360 كه یك سری از این آثار مشمول خطوط قرمز فرهنگی شدند و از دایره آثار پخش موسیقی رسانه ای حذف شدند، ولی چون همچنان در بین خانواده‌ها و مردم جامعه رواج داشتند این آثار مورد استفاده بسیاری از هنرمندان، شاعران و تهیه كنندگان قرار گرفت یعنی اصل اثر پس زده شد و نمونه برداری دست چندم و استفاده از بخش‌هایی از این آثار شروع شد و این باعث شد ما اصل اثر را از دست بدهیم.
این پژوهشگر موسیقی درباره این آثار طنز بیان كرد،چون خلق این آثار در ساختار ادبیات و ملودی مخاطبش را ارزیابی كرده بود و برای جامعه شهری ساخته شده بود كه اهداف مختلفی را داشت كه یا شوخی خانوادگی بود و یا اجتماعی، موضوعات اجتماعی خود به چند دسته تقسیم می‌شد یا با باورهای مردم در ارتباط و یا مربوط به دولت و مسئولین می‌شد.
زمانی كه ما بخشی از این آثار را مورد استفاده قرار دادیم سازماندهی و ساختار تشكیل اثر را به هم زدیم. هر كسی بخشی از ملودی یا شعر را استفاده می‌كرد و خود اثر و كاركرد اجتماعی آن مورد توجه نبود و من با تفكری كه در حوزه موسیقی طنز شروع كردم، 15 سال سابقه پژوهشگری خود در این حوزه به عنوان یك میراث فرهنگی ناملموس ملی به میراث فرهنگی معرفی كردم كه این ترانه‌ها باید به عنوان یك میراث ناملموس فرهنگی ثبت شود و «طنز خوانی با موسیقی ایرانی و كاركردهای اجتماعی آن» را ثبت ملی كردم كه در برنامه‌های مختلف رادیویی از جمله رادیو ایران به آن پرداخته شد.
تا اینكه به پیشنهاد مدیر شبكه رادیویی صبا به عنوان یكی از مراجع طنز رسانه قرار شد، به این سبك موسیقی پرداخته شود و برنامه «طربخانه» شكل گرفت در این برنامه قرار شد با یك سری از آثار موجود برنامه سازی كنیم و بخشی از آثار هم كه یا نت و ملودی آنها موجود است یا صفحه آنها موجود است یا از دست رفته را دوباره باز تولید كنیم و به كاروان رسانه‌ای بازگردانیم كه مجموع آثار موجود بالغ بر 300 اثر است كه احتمالاً حدود 100 اثر از آن را در فصل اول باز تولید خواهیم كرد و رسانه از این به بعد اثر اصل را پخش خواهد كرد. بسیاری از این آثار نزدیك نیم قرن خوراك برنامه‌هایی مثل «صبح جمعه با شما» بود، همانگونه كه در قدیم هم رواج داشت یك ملودی ثابت كه به محبوبیت اجتماعی رسیده بود، استفاده می شد و ترانه سرا روی آن ترانه می‌گفت، ولی اصل اثر هیچ وقت معرفی نمی‌شد و این ما را در این حوزه برای این محصول فرهنگی دچار یك انقطاع تاریخی می‌كرد.
مجری «طربخانه» در ادامه بیان كرد، با باز تولید این آثار می‌خواهیم این اتصال فرهنگی را با گذشته برقرار كنیم و می‌دانیم كه همیشه در بازگشت یك محصول فرهنگی حلقه‌های گمشده فرهنگ عامه خود را پیدا كنیم و می‌خواهیم عملاً به جایی برسیم كه دوباره آن حلقه‌ها شكل بگیرند كه مردم بتوانند به راحتی برای باورهای اجتماعی‌شان ترانه بخوانند، در مهمانی‌ها، شبنشینی‌ها و زندگی اجتماعی این ترانه‌ها را بخوانند و با فرهنگ اصیل موسیقی ایرانی زندگی كنند.
امینی درباره باز تولید این آثار توضیح داد، این گونه موسیقی یك گونه بیات تهران است،كه مثلاً مرحوم استاد مرتضی احمدی متخصص این كار بود نوع بیان، فرم دهان و نوع ادای كلمات استادانه انجام می‌شد كه مردم بتوانند با آن ارتباط برقرار كنند. این آثار باید توسط خوانندگانی اجرا شود كه به این سبك مسلط هستند باز تولید این آثار قرار است توسط خوانندگانی كه قبلاً من باآنها سابقه همكاری در اجرای تئاتر و یا خوانندگی در این سبك موسیقی داشته‌ام صورت بگیرد البته بعد از تولید سری اول از خوانندگان دیگری نیز دعوت به همكاری می‌شود كه تجربه‌ای عظیم و متفاوت داشته باشند.
امینی یادآور شد آثار تولیدی این مجموعه خوراك فرهنگی تمام شبكه‌های رادیویی خواهد شد كه در بخش‌های متنوع و مناسبت‌های اجتماعی می‌توانند از آن استفاده كنند.
این پژوهشگر موسیقی طنز باز تولید این آثار طنز را فرصتی برای نهادهای فرهنگی و اجتماعی و رسانه‌هایی دانست كه به دنبال شادی مردم هستند و بیان كرد، اجرا و بازخوانی این اشعار طنز می‌تواند در قالبی بزرگ یا حتی ملی با حمایت صدا و سیما اجرا شود، این اجرا یك فرصتی برای حضور خانواده‌ها در جمعی شاد و اخلاقی است.
محتوای این آثار برای گروه‌های مختلف سنی كاربردی است و برای شادی یك جمع خانوادگی كاملاً مناسب است كه حاصل آن یك خانواده شاد و در نهایت یك جامعه می شود. برنامه طربخانه پنجشنبه و جمعه ها ساعت 20 به تهیه كنندگی انسیه شمس اللهی و اجرای علیرضا امینی از رادیو صبا پخش می شود.
در ادامه شنونده این گفتگو باشید
